Parizo sufiĉe bone akceptis Napoleonon post lia itala

kampanjo. Li sciis ke lia populareco prizorgigas la

membrojn de la Direktoraro, do li decidis ŝajnigi hu-

milecon kaj modestecon. Post lia nomumo kiel

membro de scienca sekcio de la Instituto li survestas

ne militistan uniformon sed akademian kostumon.

de la mararmeo kaj alvenis al la konkludo ke estus

frenezaĵo entrepreni tian militan operacion. Ŝajnis al

li pli realigebla ataki la anglajn interesojn en aliaj lo-

koj, kiel Egiptio, cele minaci la anglajn koloniojn en

Oriento. La Direktoraro akceptis la planon de Bona-

parto kaj la 5-an de marto asignis al li plenan povon

por organizi la floton kaj la armeon necesajn por tiu

operacio.

Krom minaci la anglajn interesojn en Hindio kaj igi

Egiption francan kolonion, Napoleono asignis alian

ekiris el la italaj havenoj, entute preskaŭ 400 ŝipoj

kaj 55.000 soldatoj. Matene de la 18-a de majo

Napoleono instaliĝis en la flag-ŝipo L’Orient, kien li

estis portinta bibliotekon. Li estis dissendinte la ru-

moron ke lia plano estis trairi la Ĝibraltaran mar-

kolon por adresiĝi al Irlando. Nelson haste adresiĝis

bloki Ĝibraltaron kaj la franca floto povis senĝene

navigi orienten. La 9-an de junio la franca ŝiparo

estis antaŭ Malto. La insulo apartenis al la suverena

povis okupi la insulon sen fari eĉ unusolan pafon.

Estis abolita la sklaveco kaj la feŭdecaj privilegioj,

kaj estis fonditaj 15 bazaj lernejoj por dekmil-homa

loĝantaro. Poste Napoleono daŭrigis la navigadon

zorgante ne renkontiĝi kun la angla mararmeo. Fak-

te, ambaŭ flotoj kruciĝis en la nokto de la 22-a de ju-

nio, sed pro la mallumo ne vidis unu la alian. En tiu

epoko la rimedoj por ilumini floton estis ankoraŭ ru-

dimentaj. Se estus okazinta batalo kontraŭ la armeo

de Nelson, la historio de la sekvintaj 15 jaroj estus

lumo, tiu kolono, gvidata de li mem, avancis tra la

sabla dezerto ĝis la urbo. Aleksandrio estis la dua-

ranga urbo en la lando. La francoj kaptis ĝin post du-

hora batalado kaj kun perdo de 200 vunditoj. Tuj

sekve Napoleono lasis la urbon sub la kontrolo de

Jean Baptiste Kléber kaj avancis suden. Post duse-

majna trairado de la sabla dezerto, la franca armeo

alvenis al la grandaj piramidoj de Gizo. Tie troviĝis

granda turka-egipta armeo kies elito estis konstituita

kontemplas vin kvardek jarcentoj». Estrataj de Mu-

rad Bey, la mamlukoj sin ĵetis kontraŭ la du divi-

ziojn de la franca armea fronto. Napoleono gvidis la

divizion de rezervo kaj situiĝis malantaŭ la mamlu-

koj. La 16.000 homoj de la egipta infanterio neniam

estis vidintaj pezajn kanonojn; kaptitaj de paniko ili

disiĝis intencante fuĝi naĝante tra la Nilo-rivero. La

batalo daŭris nur du horojn sed ĝi konstituis la plej

decidan venkon de Na-

poleono. Per la perdo

irinte en Kairon, Napo-

leono instalis tie sian

ĉefstabejon. Tamen li

ne restis tie dumlonge

sed daŭrigis la perseku-

tadon de la retiriĝintaj

mamlukoj kaj definiti-

ve venkis ilin en la Si-

naj-dezerto. Ĉi-foje li

kaptis trezoron de oro kaj juveloj kaj distribuis ĝin

armeo de Napoleono restis izolitaj en Egiptio; ili

povos ricevi nek provizaĵojn, nek freŝajn trupojn,

nek poŝtaĵojn… Napoleono komprenis ke estis nepre

necese al li venki en Oriento. Sed antaŭe li organizis

la administradon de Egiptujo. Li kreis konsult-asem-

bleon de 189 egiptaj altranguloj. Ĉiu el 14 provincoj

havus naŭpersonan regantaron subkontrole de iu

franca funkciulo. Li dekretis ankaŭ la kreadon de iu

poŝt-servo inter Kairo kaj Aleksandrio, igis konstrui

muelejojn, desegni mapojn de la lando, instali pu-

Egiptio. Li, montrante aŭ simulante volon iĝi mu-

zulmano, sukcesis gajni la apogon de la religiaj li-

deroj de la lando. Krom okupiĝi pri la regado de la

teritorio li promociis ankaŭ la kulturan disvolviĝon

de la egipta socio kun la kunlaboro de la scienculoj

kiujn li venigis el Francio, ĉefe lia amiko la mate-

komunikigi la Mediteraneon kaj la Ruĝan Maron. Li

interesiĝis ankaŭ pri la piramidoj kaj la hieroglifoj.

Por deĉifri la hieroglifajn skribaĵojn tre utilis la t. n.

Rozeta ŝtono malkovrita en ĉi tiu ekspedicio kaj

poste interpretita de Jean-François Champollion.

En aŭgusto de 1798, post kvarmonata restado en

Egiptio, Napoleono povis esti sufiĉe kontenta pri la

rezulto de la egipta kampanjo. Sed io fuŝis tiun fe-

liĉon. Spite al la blok-

ado de Nelson, Junot

parto kun la oficiro Hi-

polito Charles. Tuta Pa-

rizo certis pri la amrila-

to de tiu geparo. Ko-

mence Napoleono ne

volis kredi tion. Li pri-

demandis kelkajn ami-

kojn kaj ili konfirmis al

li la informon; laŭŝajne,

ĉiuj, escepte li, konis la aferon. Li ĵuris ekstermi la

Tiucele li kolektis 13.000 homojn, inter ili 900 sol-

datojn de kavalerio kaj 49 kanonojn. Post malfacila

irado tra la Sinaja dezerto, tiu armeo alvenis al la

ebenaĵo ĉirkaŭ Gazao, kiu estis okupita la 25-an de

februaro kun la kapto de 2.000 turkaj soldatoj. Ĉar la

nutraĵoj ne abundis, Napoleono liberigis la prizon-

ulojn kondiĉe ke ili ne plu partoprenu en la milito.

La 7-an de marto la franca armeo alsaltis kaj konke-

ris Jaffon. Ĉi tie estis kaptitaj pliaj 4.000 turkoj.

Kelkcento el ili estis liberigitoj de Gazao. Ĉi-foje la

garnizono kaj 800 anglaj maristoj. Napoleono inten-

cis kapti Akkon cele senigi la anglan floton je ĝia

plej grava bazo kaj malfermi al si vojon al Damasko

kaj Konstantinopolo. Sed estis grandaj malfacilaĵoj;

li disponis nur je 14 kanonoj ĉar la ceteraj, senditaj

perŝipe, estis kaptitaj de la angla floto. Malsukcesis

kiu li povis aldoni 9 pezajn kanonojn kiuj saviĝis el

la atako de la anglaj ŝipoj. Tamen la varmego kaj la

malamikaj kanonoj senĉese malfortigadis la napole-

onan soldataron. La nokton de la 7-a de majo oni

vidis alproksimiĝi tridek-ŝipan angla-turkan armeon

kiu venis por plifortigi la trupojn defendantajn Ak-

kon. Napoleono ordonis efektivigi novan atakon

kontraŭ la muregoj de la fortreso por konkeri ĝin an-

taŭ la alveno de la floto. Sed la kapto de la urbo ne

estis plenumita antaŭ ol unu taĉmento da ĵusalven-

kelkcento da malsanuloj. Napoleono kondukis sian

damaĝitan armeon suden, laŭlonge de la marbordo

kaj eniris en la Sinaja dezerto. Dum la retiriĝo el Ak-

ko li ordonis bruligi la rikoltaĵojn kaj mortigi la pri-

zonulojn kiujn li ne povis transporti; li opiniis ke la

ŝtatistoj ne rajtas esti sentimentalaj.

Kun longa kolono da vunditoj kaj malsanuloj, kaj

varmo je 54 centezimalaj gradoj, la vojaĝo estis vera

torturo. Ĉiukaze, komence de junio, Napoleono suk-

cesis meti en sekuran lokon, en Egiption, sian ar-

parto el ili, iu elito de janiĉaroj. Ili estis metitaj en du

linioj kiuj distancis unu el la alia un kilometron kaj

duonon, la unua linio sur ebenaĵo kaj la dua sur la

monteto Viziro. Malantaŭ ili estis la maro kaj Napo-

leono komprenis ke ĉi tiu estus lia plej bona alianc-

ano. Li sendis la generalojn Lannes kaj L’Estaing

kontraŭ la centro de la unua linio de la turkoj, kaj

ordonis al Murat ke pere de la kavalerio li ĉirkaŭu la

dekstran kaj la maldekstran flankon. La turkoj retro-

iris al la monto Viziro. Napoleono permesis al siaj

La situacio de Napoleono estis sufiĉe bona post tiu

batalo. Laŭdaŭre de 13 monatoj li estis okupinte

Egiption, entreprenis serion da plibonigaj reformoj

kaj akiris grandkvanton da novaj konoj. Li fiaskis

nur en sia celo damaĝi la anglajn interesojn en Hin-

dio, sed dank’ al lia venko li nuligis la minacon kiu

ternis lin. La situacio en Francio estis katastrofa.

Krom Anglio, tiam militadis kontraŭ la Franca Res-

publiko ankaŭ Turkio, Napolo, Aŭstrio kaj Rusio. Iu

turka-rusa floto kaptis Korfuon, aŭstra-rusa armeo

invadis la nordon de Italio, venkante la francojn en

Cassano kaj detruis la Cisalpinan Respublikon, nul-

igante la laboron de Napoleono en tiu zono. Kaj eĉ

pli grave, Francio troviĝis en situacio de ekonomia

kolapso. Laŭ la ĵurnaloj, ne pasos multe da tempo

antaŭ la okupado de la franca trono far Ludoviko la

estis nura malgrava epizodo. La danĝero de ĉi lasta

alternativo estis ke oni povus lin akuzi pro forlaso de

armeo de li komandata sen la koncerna ordono de la

Direktoraro. Ĉiukaze li decidis alfronti tian riskon

por alkuri al la loko kie li estimis esti pli necesa. La

admiralo Ganteaume informis al li ke estis dispon-

eblaj kvar malgrandaj ŝipoj. Sekrete, Napoleono or-

ganizis sian revenan vojaĝon al Francio per iu el tiuj

ŝipoj kune kun malgranda aro da oficiroj kaj civil-

uloj. La 23-an de aŭgusto de 1799, post 14-monata

subskribita.

La sola akiro de tiu kampanjo estis la scio pri la an-

tikva kaj la nova Egiptio. La veraj herooj de tiu mili-

to estis ne soldatoj sed la sciencistoj partoprenantaj

la ekspedicion. Dum la armeo dediĉiĝis al la konker-

ado de teritorioj, la migranta universitato studadis la

diversajn aspektojn de la lando, ties geografio, la

faŭno de Nilo-rivero, la mineraloj, la Ruĝa Maro...

Speciale menciinda estis la interpretado de la hiero-

glifoj kiun ebligis la Rozeta Ŝtono malkovrita en tiu