4
Temante pri la historio de nia lando dum tiu jardaŭra
periodo, la atento devas estis aldirektata ĉefe al la poli-
tika situacio. Dum la lastaj ses monatoj tiu situacio es-
tis vera politika krizo kaj la afero ŝajne plikomplikiĝis
lasttempe rezulte de la balotado de la 26-a de junio. Per
antaŭa raporto nia pri tiu temo ni reliefigis ke dum la
lastaj jaroj de la registaro de la dekstrara partio estrata
de Mariano Rajoy: tiu regado karakteriĝis pro la pli-
grandiĝo de la ekonomia kaj socia diferenco inter la
plej riĉuloj kaj la plej malriĉuloj. La laboristaj kaj civit-
anaj konfliktoj estis sufokitaj per la brutalo de la polico
permesita de speciala leĝaro kiun la registaro nomis
“Leĝo por la Civitana Sekureco” sed kiun popole es-
tis nomata “Leĝo por buŝ-ŝtopado”. La publikaj, ŝtataj
entreprenoj estis privatigitaj, multaj gelaboristoj perdis
sian labor-postenon kaj baldaŭ poste perdis ankaŭ la
koncernan subvencion. La bankoj ekspropriigis la hi-
potekitajn loĝejojn de la civitanoj kiuj ne plu povis
pagadi la ĉiumonatan hipotek-kvoton tial ke ili estis
senlaboruloj. Oni privatigis hospitalojn kaj malgrand-
igis la ŝtatan buĝeton destinitan al la sociaj sanec-ser-
voj. Estis malgrandigitaj ankaŭ la fondusoj por eduksis-
temo el kio rezultis malboniĝo de la publika instruado,
kaj oni plialtigis la koston de la servoj de la justicaj tri-
bunaloj. Al ĉio-ĉi oni devas aldoni multaj skandaloj
pro aferoj pri koruptado en kiuj estis implikitaj multaj
politikistoj, plejparto el la reganta partio. Verdire, ĉiuj-
ĉi fuŝaĵoj de la politika vivo de nia lando ne estas
specifaj de la tiam reganta dekstrara partio. Dum la
lastaj tridek-kvin jaroj sin alternigis en la regado tiu
partio, nomata Popola Partio, kun la Socialista Par-
tio, kaj, pli malpli, la koruptado kaj la kontraŭ-sociala
politiko de ambaŭ estis simila. Fakte, en la jaro 2011,
kiam ankoraŭ regadis la Socpartio, okazis en Madrido
kaj aliaj hispanaj urboj kolosa mobilizado, nomata la
Movado de la 15-a de Majo (15-M), ankaŭ Movado de
la indignitoj, kiu daŭris kelkajn semajnojn kaj kiu estis
prave taksata kiel “kontraŭ-sistema”. Iamaniere tiu mo-
bilizo povus esti taksata kiel revolucio laŭsence ke ĝi
estis esprimo de grava ŝanĝo okazinta en la menso de
la popolaj amasoj kaj krome kontribuis pludaŭrigi kaj
pliintensigi tiun penson en la ensemblo de la hispana
popolo. La esenco de tiu ŝanĝo estis ke la amasoj ko-
mencis perdi la konfidon pri la soci-politika sistemo
kaj la partioj kiuj efektivigis la politikan demarŝadon
de tiu sistemo. Tio reliefiĝis per iu slogano kiu sponta-
ne naskiĝis dum tiu mobilizado kaj kiu poste iĝis devi-
zo de multaj manifestacioj. La slogano estis «No nos
representan» En la hispana lingvo signifas: “Ili (la
partioj, la politikistoj…) ne reprezentas nin”. La efiko
de tiu popola malkonfido pri siaj regantoj ne reliefiĝis
tuj. Fakte, en la sekvanta balotado venkis kaj atingis
absolutan plimulton la Popola Partio de M. Rajoy.
Sed, la reakcia politiko de tiu partio, kiun ni skize pri-
skribis supre, kontribuis plikreskigi en la menson de la
hispanaj popolaj amason la malfidon pri la sistemo kaj
ties politikistoj. Oni devas informi ke krom la du men-
ciitaj grandaj partioj de la sistemo ekzistis ankaŭ iuj
partioj, pli mal naciismaj, kiuj ekzistas nur en iuj regio-
noj de la periferio de la lando kaj kiuj havas emon je
sendependiĝo de la koncerna regiono. Kaj krome estas
la koalicio nomata Unuigita Maldekstro, de komun-
ista influo, kiu havis ian povon sed tre malgrandan
kompare al la du ĉefaj partioj de la sistemo. Ial, pro
cirkonstancoj kiujn ni pritraktos poste, tiu komunisteca
koalicio ne rezultis favorata de la elreviĝo de la amasoj
pri la tradiciaj politikistoj. Iom-post-iom formiĝis kelkaj
novaj partietoj kaj movadetoj kiuj celis esprimi la spi-
riton de la indignitoj de la 15-M dum evidentiĝis, ĉefe en
la novaj generacioj, la rifuzo kaj la naŭzo pri la ega po-
litika
koruptado. Subite kaj neatendite, en la balotado
de majo de la jaro 2014 por la Eŭropa Parlamento, unu
el tiuj etaj movadoj, kiu estis asigninta al si la strangan
nomon de
Podemos
(Ni povas), atingis konsiderindan re-
zulton: 8 procento el la voĉdonoj de la lando kun akiro
de 5 el la 54 eŭropaj deputitoj de la lando. Notindas
ke
tiuj ĝis tiam nekonataj uloj de tiu kandidataro atingis pli
da voĉdonoj kaj deputitoj ol la partio de la tradicia mal-
dekstraro Unuigita Maldekstro en kiu enkadriĝas la
komunistoj. Baldaŭ poste Ni-povas leĝaliĝis kiel for-
mala partio kaj estis konsiderata kiel kontraŭ-sistema
organizaĵo. De tiam okazis kromaj balotadoj (por la re-
gionaj kaj urbaj regantaroj) kaj la nova politika forto,
senĉese plifortiĝis. Ilia stilo (ĉefe pri interna partia de-
mo
kratio) estis imitata de aliaj partioj. Eĉ en la dekstr-
aro oni entreprenis similajn ŝanĝojn kaj naskiĝis nova
dekstrara kaj burĝa partio, nomata Civitanoj, kiu kon-
damnas la koruptadon kaj aliajn malfavorajn
aspektojn
de la reganta
Popola Partio
de Rajoy. La 24an
de majo
de la pasinta jaro okazis municipaj balotoj en la tuta
lando kaj regionaj balotoj en multaj el la hispanaj re-
gionoj. La reganta partio perdis la kontrolon de iuj re-
gionoj kaj multaj urboj, kaj tio estis ĝenerale interpret-
ita, kiel anonco de baldaŭa perdo de la politika povo de la
lando. La koncerna balotado okazis la 20-an de decem-
bro, Rimarkinda novaĵo de tiu balot-procezo estis tio ke
unuafoje en la historio de nia demokratio estis ne nur
du,
sed kvar gravaj partioj konkurante por la civitanaj
D
D
e
e
j
j
u
u
n
n
i
i
o
o
-
-
2
2
0
0
1
1
5
5
a
a
l
l
j
j
u
u
n
n
i
i
o
o
-
-
2
2
0
0
1
1
6
6
5
voĉdonoj: Krom la tradiciaj Socialista Partio kaj Po-
pola Partio, ankaŭ Ni-povas kaj Civitanoj. La ko-
munisteca Unuigita Maldekstro restis kiel duaranga
partio kaj fiaskis la demarŝoj por ke ĝi iru al la balot-
ado asociita al Ni-povas.
Venas la momento klarigi la kaŭzon de la situacio de
enkorsetiĝo de la komunistaj fortoj, ne nur en Hispanio
sed ĝenerale en aliaj eŭropaj landoj kaj ĉie ajn. Pro sia
propra naturo, la komunistaj organizaĵoj havas alvok-
iĝon “ŝanĝi la mondan bazon”, forpeli la ekspluatadon,
konstrui la komunistan socion… Por la realigado de tiu
programo estas necesa la interveno de la amasoj, sed la
amasoj povas timi kaj fakte timas entrepreni tiajn pro-
cezojn. La amasoj scias, eĉ se subkonscie, ke tiaj pro-
cezoj estas malfacilaj, penigaj, krizaj, danĝeraj… kaj
nerenversigeblaj. Do, la amasoj sentas pigrem(ec)on
entrepreni tiajn revoluciajn vojojn. Laŭ la logiko de la
klasbatalo, la subpremitaj amasoj devus esti pretaj en-
trepreni la revolucian procezon sed ili preferas asigni al
la komunistoj nur la kontrolon de iuj municipaj estr-
aroj kaj eĉ de regionaj estr-
aroj sed tute ne la politikan
povon de la lando; ili pro-
krastas la necesan revolu-
cion por ke ĝin faru la sekva
generacio kaj ne travivi mem
la traŭman situacion kiu ne-
pre akompanas tiajn proce-
zojn.
En la balotado de la 20-a de
decembro de la pasinta jaro
neniu el la kvar gravaj partioj
atingis sufiĉe da forto por formi novan registaron. Kro-
me ne eblis aranĝi koalicion aŭ interakordon kapablan
tion fari. Ĉiuj rifuzis la regecon de Rajoy pro la korupt-
ado de ĉi ties partio. Kaj la Socpartio, fidela al la tasko,
kiun la imperiismo asignis al ĝi, esti unu el la kolonoj
de la sistemo, tute ne estis preta koalicii kun Ni-povas
kaj Unuigita Maldekstro. Ja, la lidero de tiu partio,
Pedro Sánchez, kontente estus ricevanta la apogon kiun
la maldekstro, komunista aŭ ne, estis preta doni al li
por elekti lin kiel nova ĉefkanceliero, sed li, kiel bona
socialdemokrato tute rifuzis konsenti kun la ĉefaj soci-
ekonomiaj postuloj de la maldekstruloj. Tiele konfirm-
iĝis pluafoje, la aserton de Lenino, kiu iam diris ke la
socialdemokratio estas la lasta tranĉeo de la kapital-
ismo. Ekde januaro ĝis nun oni intencis, vane, aranĝi
novan registaron. La hispana Konstitucio permesas, kaj
eĉ trudas, tiel malrapidan demarŝadon. Fakte, la sekv-
inta balotado ne povis esti farita ĝis hieraŭ, la 26-an de
junio. Rilate al la antaŭa balot-procezo estis iu novaĵo.
Ĉi-foje Ni-povas kaj Unuigita Maldekstro prezentiĝis
en koalicio, t. e. kun unusola kandidataro en ĉiu pro-
vinco por ambaŭ partioj. Tio estis tre konvena por am-
baŭ politikaj organizaĵoj ĉar laŭ la pribalota hispana
sistemo la sumo de ambaŭ kune atingas pli da deputitoj
ol la tuto de ambaŭ dise. Tio vekis esperon de granda
pliboniĝo de la balotaj rezultoj de la maldekstraro.
Krome dum la duonjaro post la antaŭa balotado estis
aperintaj pliaj gravaj kazoj de koruptado de politikistoj
de la Popola Partio kaj de la partio mem kiel respon-
decanto de la skandaloj. La faritaj enketoj cele progno-
zi la balotan rezulton aŭguris pluan gravan sukceson
kaj plifortiĝon al la koalicio Ni-povas/Unuigita Mal-
dekstro. La lidero de tiu-ĉi formacio, Pablo Iglesias,
senĉese ripetadis dum la balot-kampanjo ke tial ke ne
eblos atingi parlamentan plimulton li devos kalkuli kun
la socialistoj por la formado de la nova registaro. Ĉiuj
esperis, do, ke okazus granda malvenko de la dekstrara
partio. Ties lideroj, same kiel la socialistoj, dum la
balotkampanjo direktis siajn atakojn al la koalicio Ni-
povas/Unuigita Maldekstro, asignante la titolon “ko-
munistoj” al ĉiuj ties membroj kvankam nur eta parto
el ili estis tiaj.
Nu, la balotado estas ĵus pasinta kiam oni skribas ĉi
tiujn liniojn. La rezulto estis/as granda surprizo, vera
ŝoko. La Popola Partio plibonigis sian pozicion rilate
al la balotado de decembro. Rajoy kaj ties koruptaj
sampartianoj atingis, kvankam ne absolutan plimulton,
tamen sufiĉe grandan nombron da deputitoj por ke al ili
rezultu relative facile atingi
la pludaŭrigon de sia regado
kun la helpo de aliaj grupoj
de dekstraro. La Socialista
Partio havis la plej malfavo-
ran rezulton de sia 137-jara
historio, perdis deputitojn an-
kaŭ Civitanoj, la alia dekstr-
ara partio kiu konkuris kun la
P. P. kiel alternativo pro ĉi
ties koruptado. Por la hisp-
anaj voĉdonantoj ŝajne ne
gravas la multaj eksterleĝaj aferoj pri kiu kulpas la
reganta partio. En ĉiuj lokoj kie okazis tiuj skandaloj
pro koruptado la pribalota sukceso de la partio de Ra-
joy estis eĉ pli granda ol en antaŭaj okazoj. La koalicio
de maldekstraro perdis neniun deputiton rilate al la ba-
lotado de decembro, sed tio estas malsukceso ĉar oni
esperis ke pro la koaliciado ĝi devus atingi pli grandan
nombron da elektitaj deputitoj. Kio okazis?.
Nun ĉiuj sin demandas kial okazis tio. Kial plejparto el
la hispana voĉdonantaro, kontraŭ ĉiu espero faris ĝuste
la malon ol atendite? Eĉ la spertuloj pri politikaj en-
ketoj kaj la pripolitikaj specialistoj ne komprenas tiun
mistrafon de siaj prognozoj. Eĉ la venkintoj mem ne
esperis tian rezulton. Oni rimarkis ke la nombro da
voĉdonantoj estis eksterordinare malalta kaj oni atri-
buas tion al la fakto ke la hispana civitanaro enuiĝas
pro tiel ofta voĉdonado. Sed tio ne eksplikas kial la pri-
balota nepartopreno okazis malfavore por la maldekstr-
aro. La hodiaŭaj informiloj asertas ke la responsuloj de
la malsukcesintaj partioj kunsidos por pristudi la kia-
lojn de ilia fiasko. Laŭ la kutimo okaze de similaj mal-
sukcesoj, eble la lideroj de maldekstraro memkritike
asertos ke la voĉdonantoj ne komprenis ilian mesaĝon,
ke ili ne sciis transkomuniki sian mesaĝon. Mia mo-
desta opinio estas ke okazis ĝuste male. Grandparto el
la hispanaj voĉdonantoj (preskaŭ 8 milionoj) elektis,
kaj alia granda parto ne voĉdonis ĝuste pro tio ke ili
trafe kaptis la mesaĝon de Ni-povas/Unuigita Mal-
Amasa mobilizado de la 15-M en Madrido
6
dekstro. Kompreneble, en tiel granda homamaso estas
multegaj malriĉuloj, multegaj ekspluatatoj, senlabor-
uloj. Laŭ la skemo de la klasbatalo ili devus preferi la
maldekstron. En la mitingoj de la maldekstrara koali-
cio, inter aliaj frap-frazoj, oni diradis: “la voĉdonado
de la 26-a de junio estos kvazaŭ referendumo en kiu
oni devos elekti inter la pasinteco kaj la estonteco”.
Nu, la hispana civitanaro (voĉdonintoj aŭ ne) konscie
(aŭ senkonscie?) decidis elekti la pasintecon kontraŭ
siaj propraj klasaj interesoj. Kial?
Mi jam sugestis la respondon kiam mi priskribis la kia-
lon de la komunista blokiĝo en multaj landoj, ĉefe en
tiuj de Okcidento. La kialo povus estis resumita per la
frazo “Timo al la libereco”. Ĝi estas la titolo de grava
verko de iu fama psikologiisto kiu tre atentis pri tiu fe-
nomeno de la homaj kolektivoj kiuj sin sentas neka-
pablaj alpreni en la decidaj okazoj la necesan teniĝon
por plenumi gravan taskon. Al tiu frazo mi aldonus an-
kaŭ “Timo al la egaleco” kaj “Timo al la frateco”. Li-
bereco, Egaleco kaj Frateco estas devizo de granda
revolucio pri kiu la Okcidenta kulturo emfazas kiel ide-
alo kiu difinas ĝin. Sed tiu formulo jam ne difinas la
naturon de la kulturo de Okcidento, se ĝi iam faris tion.
En la socioj en dekadenco regas nur egoismo, oni emas
nur monon, komforton, oni ne estimas la idealojn… La
idealo de la Libereco postulas kontraŭfronti la sub-
premigajn fortojn de la ekonomiaj potenculoj kiuj eks-
pluatas la mondon; kaj la dekadencaj kaj egoismaj po-
poloj ne kuraĝas entrepreni tiun taskon. La idealo de la
Egaleco postulas celi la Komunismon, la abolon de la
proprieto kaj la mono, socion en kiu neniu homo estu
pli riĉa aŭ malpli malriĉa ol la ceteraj; kaj la dekaden-
caj kaj egoismaj popoloj ne konceptas vivadi en tia-
speca socio. La idealo de la Frateco postulas akcepti la
milionojn da subsaharanojn kaj sirianojn kiuj serĉas
rifuĝon ĉe ni; kaj la dekadencaj kaj egoismaj popoloj
ne kapablas praktikadi tian fratec-gastamon. En la lan-
doj de ĉi tiu Okcidenta socio furoras la faŝismaj mov-
adoj kiuj kontraŭstaras tiujn idealojn kaj oni reelektas
politikistojn kiaj M. Rajoy, kiu postulas submetiĝon al
la financaj povoj regantaj la mondon, apogas la kapital-
ismon kaj rifuzas la enmigradon de fremdaj rifuĝintoj.
Oni voĉdonis hieraŭ favore al li ĝuste pro tio.
La balot-kampanjo de la Popola Partio estis tre trafa
kaj saĝa. La mitinga kaj pertelevida propagando de tiu
partio insistis pri tio ke voĉdoni favore al la maldekstr-
ara kandidataro signifus apogi povon kiu metus nian
landon en danĝeron fariĝi kiel Venezuelo kaj Grekujo.
La mesaĝo kiun tiu propagando celis semi en la sub-
konscion de la amasoj estis ke se oni defius la interna-
ciajn financajn povojn kiujn ili peras, kiel faris la du
menciitaj landoj, Hispanio riskas suferi similajn mal-
facilaĵojn al tiuj de Venezuelo kie mankas la plej ne-
cesaj varoj, la kuraciloj… aŭ kiel Grekujo, kiu ne suk-
cesis mildigi sian pagadon de ŝuldoj kaj krome oni devis
malgrandigi la pensiojn. Al la superregantoj de la kapi-
talisma sistemo tre interesas ke en la landoj kiuj defias
ilin, ĉiuj aferoj funkciu malbone, ke la loĝantaro suferu
grandajn penojn kaj malfacilaĵojn, kaj klopodas, per sia
granda povo, provoki tiujn malfacilaĵojn. Tiele okazis
en Kubo dum multaj jardekoj, en Venezuelo, Bolivio,
Brazilo, Grekujo…
Granda parto el la hispana loĝantaro, eĉ se subkonscie,
bone prenis noton de tiu minaco. Tio metis finon al la
ĝis tiam nehaltigebla suprenirado de Ni-povas. Ĝis
tiam tiu politika organizaĵo ne estis vekinta tiom da ti-
mo. Komence oni apogis ties kandidatarojn kvazaŭ
amuze; la kandidatoj estis simpatiaj, relative junaj kna-
boj kiuj ne ŝajnis kapablaj endanĝerigi la sistemon.
Apogi ilin estis ia maniero ĝeni la subpremigan kaj
koruptan regantaron de la Popola Partio. Sed ĉi-foje,
per la kuniro kun la komunisteca Unuigita Maldeks-
tro kaj per la deklarita intenco altiri la Socialistan
Partion al kontraŭ-sistema politiko, multaj personoj,
ĝis tiam apogintoj de Ni-povas, komprenis ke ĉi tiu
estas serioza afero, kaj ke daŭre apogi ĝin signifus en-
trepreni iradon tra ne-dezirata vojo. Tiu ĉi skemo de
bremsado de la revoluciaj procezoj funkcias ĉie, en
multaj lokoj, kaj ĉiam, en multaj okazoj. Verdire, por
ke reale konkretiĝu revoluciaj procezoj estas necese ke
la koncernaj socioj suferu krizon, tragedion kiuj pelus
ilin tiudirekte. Ekzemple, la gloraj revolucioj de Fran-
cio (1789) kaj Rusujo (1917), reale, ne estis tiel gloraj
kiel oni supozas. La parizanoj kiuj alsaltis la Bastilon
la 14-an de julio de 1789 sin vidis pelitaj al tiu ago sub
la premo de urĝaj kaj neevitebla cirkonstancoj. Se ili ne
estus farinte tiun heroan akton la pariza loĝantaro estus
masakrita de la dung-soldatoj senditaj de la reĝo Ludo-
viko la 16-a, kaj alpreninte tiun teniĝon ili jam ne povis
retroiri en sia revolucia agado. Kaj en Rusio 1917, la
kamparanoj kaj laboristoj devis reagi al la freneza situ-
acio kreita post plurjara interveno en la Unua Mond-
Milito, kiam miloj da tunoj de homaj estaĵoj estis sen-
ĉese sendataj al la buĉejo en kiu konvertiĝis la militaj
frontoj. Feliĉe, nia hispana socio ne troviĝas en tiel ka-
tastrofa situacio… ankoraŭ. Se oni daŭre apogas regist-
arojn kiel tiu de Rajoy, la kontraŭdiroj de la burĝa so-
cio povos konduki nin al tiutipaj tragedioj.
Do, kion fari nun? Se mia interpretado de la situacio
estas trafa, alia vojo al la socia progreso aperas fermata
en nia lando. Sen la partopreno de la amasoj oni povas
fari nenion. La amasoj, la popoloj, havas la regantojn
kaj la destinon kiun ili mem elektas, kaj ilia elektado
povas esti malbona. Se la popolo elektas liberigi Bara-
bason kaj kondamni Jesuon, oni efektivigas tion elekt-
itan kaj la rezulto de la elekto falas sur la kapo de la
popolo kiu elektis. Tiutipaj elektoj okazas multfoje en
la historio, okazas senĉese en la historio, kaj la rezulto
de tiel senĉesa misa elektado estas la trista situacio de
la mondo ĝenerale kaj de la Okcidenta kulturo konkre-
te. Se atenti pri nia lando, simile malfeliĉa elekto de
plejparto el la hispanaj gecivitanoj estis tiu de la 12-a
de marto de la jaro 1986 kiam oni decidis per referen-
dumo la plurestado de nia lando en la NATO. Ankaŭ la
20-an de februaro de 2005, kiam la loĝantaro amase
apogis la proponitan konstitucion de Eŭropa Unio, en
kiu tute mankis civitanaj rajtoj. Kaj ĝenerale en ĉiuj
balot-procezoj okazintaj dum la politike malfeliĉaj jar-
dekoj de la du-partia modelo de la sistemo.
Faustino Castaño (Gijón, la 27-an de junio – 2016)
