42
4
2
Hans KÜNG, naskita la 19-an de marto 1928 en Sursee, kantono Lucerno, Svislando, estas katolika teologo kaj
verkisto. De 1948 ĝis 1957 li studis filozofion kaj teologion en Romo, kie li doktoriĝis. Li estis profesoro pri katoli-
ka teologio en Tübingen.
En 1962 la papo Johano la 23-a oficiale nomumis lin konsil-fakulon de la Dua Vatikana Koncilio. En tiu tasko li
ege kunlaboris kun Joseph Ratzinger kiu, en tiu epoko, enviciĝis en tre progresista teologio. Poste la pozicioj de
ambaŭ teologoj diverĝis. Depost 1968 Ratzinger fariĝis konservema dum Küng verkadis teologiajn librojn pli kaj
pli malakordajn kun la oficiala teniĝo de la Vatikano kies distanciĝo de la spirito de la Koncilio fariĝis evidenta. En
sia libro Unfehlbar (Ĉu neerarebla?), de 1970, li pridubis la neerareblon de la papo. Rezulte de tiu ĉi libro la germ-
ana episkoparo anoncis la 18an de decembro 1979, ke lia eklezia instrurajto estos forprenata. Malgraŭ la perdo de
la instrurajto li restis profesoro en la Universitato de Tübingen, kie li gvidis la Instituton pri Ekumenaj Esploroj, ĝis
kiam en 1996 li emeritiĝis. Li daŭre estas romkatolika pastro. Ekde 1995 li prezidas la Stiftung Weltethos (Fondaĵo
por Tutmonda Etiko).
La Kongregacio por la Doktrino de la Fido kunvokis lin en 1975 por respondi pri liaj opinioj sed li ne prezentiĝis.
Per siaj libroj kaj artikoloj li tre kritikadis la Vatikanon kaj ĉefe la regadon de la papo Johano-Paŭlo la 2-a. En la ja-
ro 2005 akceptis lin la papo Benedikto la 16-a –lia antikva kunulo Ratzinger– kaj estis amikeca dialogo inter ili,
kiel estis agnoskite de ambaŭ. La vatikana inform-servo oficiale publikigis la renkontiĝon. En la komunikaĵo oni
asertas ke en la renkontiĝo oni ne pritraktis la diskutitajn temojn de dogma teologio.
Küng estas aŭtoro de tre vasta verkaro, ĉefe pri teologiaj aferoj sed ankaŭ dediĉita al la stimulado de ia nova tut-
monda etiko kiu ebligu la kunvivadon de la diversaj religioj. Liaj libroj estis tradukitaj al multaj lingvoj kaj iuj el ili
estis plurfoje eldonitaj. La libro Ĉu neerarebla?, ja, ne estis lia unua teologia verko, sed ĝi signis la faktan romp-
iĝon de la teologiaj pozicioj de la aŭtoro kun la oficiala teniĝo de la katolika hierarkio kiu estis reagante kontraŭ la
eklezia evoluo generita de la Koncilio: emo al sekulariĝo de ampleksa sektoro el la pastraro, apero de la Teologio
pri Liberigo… Per tiu libro Küng pridubas la koncepton de neeraripovo kiun la katolika teologio atribuas al la Pon-
tifiko de Romo. La verko startas de la prikonsidero de la senerareco de la ordinara instru-funkcio de la Eklezio, por
analizi la formuladon de la seneraripovo de la papo, t. e. la eksterordinara instru-funkcio, kaj de la koncilioj, ankaŭ
ili apartenantaj al la eklezia eksterordinara instruado kaj kelkaj el ili okazintaj eĉ sen la papa interveno. El sia ana-
lizo Küng konkludas ke la senerareco, interpretita kiel seneraraj propozicioj, estas sensenca kaj ke estas prefere in-
terpreti la aferon kiel esenca situiĝo de la Eklezio sur la vojo de la Vero spite al la historiaj eraroj. Kiel antaŭe men-
ciite, la Kongregacio por la Doktrino de la Fido (kiu tiam ankoraŭ ne estis prezidita de Ratzinger) kunvokis la aŭto-
ron de la libro por kunfronti ĉi ties doktrinon kun la dogma pozicio de la Eklezio. Tial ke Hans Küng –male ol aliaj
procesatoj de tiu tribunalo, kiel Leonardo Boff– ne prezentiĝis al la juĝ-esploro kaj eĉ ne respondis al la inkvisi-
toroj, tiu Kongregacio diktis kaj dissendis sentencon per kiu oni kondamnis du teologiajn “erarojn” (laŭ la kriterio
de tiu tribunalo) formulitajn en lia verko. La unua kondamnita propozicio de la libro estis tiu afero de la papa sen-
erarebleco. Laŭ la doktrino de la Eklezio tiu koncepto estas dogma, t. e. deviga kredero, ekde la Unua Vatikana
Koncilio (1869-1870). Oni devas klarigi ke la aprobo de tiu dogmo far la menciita koncilio estis trudita al multaj
konciliaj episkopoj kiuj ne estis pretaj konsenti pri la afero. De tiam multaj katolikoj, eĉ altrangaj hierarkiuloj,
akceptas tion nur formale, por sin teni ene de la eklezia komunumo, sed en sia interno ili tute ne kredas tiun
dogmon. Tio kion faris Hans Küng, per tiu teologia verko, estis nur esprimi publike tion kion multaj katolikoj el
ĉiuj rangoj opinias pri la afero.
La dua kondamnita “eraro” de la libro de Küng estis lia aserto ke, se necese, iu baptita homo, ne ordinita pastro, po-
vas fari eŭkaristian konsekradon. Ankaŭ pri tio la Eklezio havas dogman pozicion, kaj same kiel pri la antaŭa temo,
la pozicio de la eklezia hierarkio estas plifortigi kaj emfazi la gravecon kaj la rolon de la hierarkio mem. Tiuj dok-
toroj asertas ke tiel la instruo-povo de la hierarkio kiel la sacerdoteco de la klerikaro estas aferoj instituitaj de
Jesuo-Kristo. Sufiĉas tralegi la Evangelion por kompreni ke ĉi tiuj asertoj ne veras. Pri la rangoj inter la sekvantoj
de Jesuo ĉi tiu diris nur ke plej altrangas tiuj kiuj plej servas la ceterajn; li certigas nenian senerarecon al iu ajn.
Cetere estas historie konate ke kelkaj papoj kaj kelkaj koncilioj donis instruon kiu poste estis deklarita erara far
aliaj papoj kaj aliaj koncilioj. Kaj rilate al la pastraro, Jesuo kreis neniun sacerdotecon. Kiam li instituis la eŭkaris-
tion li petis nur ke liaj sekvantoj faru tion multfoje je lia memoro. Tiun peton li faris al la samaj personoj kiuj estis
komuniiĝante, do tiuj personoj estis reprezentantoj de ĉiuj komuniiĝontaj gekristanoj, ne nur de la pastroj. La pastr-
eco aŭ sacerdoteco neniam estis en la menso de Jesuo. La verko de Küng ne esprimas ĉi tiun ideon tiel radikale kiel
ĝi estas prezentata ĉi tie. Li nur kontemplas la eblecon de anstataŭo de la pastro se necese. Tamen li estis kongrua
kun tiu penso rifuzante respondi antaŭ la eklezia tribunalo. Submetiĝi al la normoj de tiu inkvizicia aparato signifus
agnoski la rajton de la institucia hierarkio sin trudi tiamaniere sur la kristana popolo, kaj ĝuste ĉi tion li volis kon-
traŭbatali per sia verko.
43
4
3
Aliaj gravaj libroj de tiu teologo, publikigitaj dum la lasta jaroj, estas:
- Konservi la esperon. Skribaĵoj por la reformo de la Eklezio
- Tutmonda etiko por la ekonomio kaj la politiko
- La virino en la kristanismo
- Ĉu eterna vivo?
- Konkerita libero. Memoraĵoj
- Ĉu ekzistas Dio?
- Esti kristano
- La Katolika Eklezio
- Projekto de iu tutmonda etiko
- La judismo. Pasinto, nuntempo kaj estonteco
- La islamismo. Historio, nuntempo kaj estonteco
- La kristanismo. Esenco kaj historio
- Kredo. La Simbolo de la Apostoloj eksplikata al la nuntempa homo
- La komenciĝo de ĉio. Scienco kaj religio
- Serĉante niajn spurojn
- Ĉu ankoraŭ eblas savi la Eklezion?
Oni povas konstati ke la temaro estas sufiĉe varia; krom aferoj rilate al la kristanismo –ĉefe la katolikismo- Küng
okupiĝas en sia verkaro ankaŭ pri aliaj religioj: judismo, islamismo… kaj ankaŭ pri ne strikte religiaj aferoj, kiel la
temo de la tutmonda etiko. Sed eĉ ĉi lastaj estas pritemataj de li ekde religia vidpunkto, do ĉiu lia tuta verkaro
povas esti enkadrigata en la fako: “teologio”.
La libro Ĉu ekzistas Dio?. eble tiu, el liaj verkoj, tradukita al pli da lingvoj kaj kiu estis plej ofte eldonita, pritraktas
la temon kiu, en la nuna tempo, koncentras la debatadon kaj diskutadon pri la maniero koncepti la ekzistadon kaj la
ĝeneralan realaĵon. En la landoj de la evoluinta socio oni pasie diskutadas pri la rolo de la religio en la laikaj ŝtatoj.
Tiu demando vekas la demandon; ĉu klera kaj racia homo povas kredi je Dio?, kaj se tiel, kiamaniere li povus racie
prezentadi la aferon al la klera kaj moderna mondo? La poziciiĝo de la aŭtoro estas pridubi tiel la fundamentan
certecon en la religia fido, kiel ankaŭ la certecon pri la kapablo de la scienco doni definitivan respondon pri la afe-
ro. Resume, la konkludo de la ampleksega teksto de tiu verko estas ke estas neniu certeco, ĉu jesa aŭ nea, pri la ek-
zisto de la ento subkomprenata per la vorto “Dio”. Ja, la homoj kredantaj ne nur je Dio sed ankaŭ je la homa trans-
cendeco, la eterna vivo, k. c. ne posedas nek povas posedi certecon pri ĉio ĉi. Tiuj personoj, se kristanaj, povas baz-
igi siajn krederojn nur sur la fido je la vorto de Jesuo-Kristo. Alireligiaj kredantoj, kompreneble, havas aliajn refer-
aĵojn, ĝenerale personajn referaĵojn (realaj aŭ fikciaj): profetoj, mesioj, avataroj… Tiutipa fido aŭ konfido estas
subjektiva realaĵo. Ne eblas racie ekspliki ĝin, kaj ĝi ankaŭ ne estas kontaĝebla. Tio eksplikas ke la diskutadoj pri
religiaj aferoj ĝenerale konkludas tiel kiel ili estis komenciĝintaj, t. e. neniu diskutanto konvinkas sian interparol-
anton, ju pli longa estus la diskutado kaj ju pli brilaj estus la esprimitaj argumentoj. Tiun fakton iuj teoriumas
dirante ke la fido estas dia donaĵo, t. e. donaco kiun Dio faras al tiuj kiujn li volas.
Eble ĉar li estas katolika pastro, Küng dediĉis grandan parton el sia verkaro analizi la krizon de la RomanKatolika
Eklezio. Ĝuste, la lasta el la verkoj de la teologo pritemas tiun aferon kaj montras la plej aktualan situacion de la
eklezia krizo. Ja, la libro estis eldonita en la jaro 2011. Ĝia titolo estas Ĉu ankoraŭ eblas savi la Eklezion? En ĉi
tiu verko la aŭtoro analizas la situacion de progresiva malboniĝo kiun la Katolika Eklezio spertis dum la regado de
la lastaj papoj, ekde Paŭlo la 6-a ĝis la fino de tiu de la germana papo, situacio pri kiu li diras: Tio devas ne daŭri
tiele en nia Eklezio, la vatikanaj altranguloj detruadas la institucion. Li aldonis ke li estus preferanta ne verki ĉi
tiun libron ĉar ne estas agrable dediĉi al la Eklezio, al kiu li daŭre apartenas, tiajn kritikojn, sed la restariga vojo
sekvita dum la tri lastaj jardekoj far la papoj Karol Wojtila kaj Joseph Ratzinger estas fatala ne nur por la Katolika
Eklezio sed ankaŭ por la tuta kristana ekumeno ĉar tiu institucio tre influas sur aliaj kristanaj eklezioj.
Laŭ li, spite al la spektakulareco de la amasaj akceptoj al la papoj en ĉi ties peregrinado kaj ŝtat-vizitoj, tio ne povas
kaŝi la krizon, kiu manifestiĝas per la granda forlaso de la Eklezio fare de multa personoj. Konkrete, en Germanio,
lia lando, dum la lastaj tri jaroj centoj da miloj da katolik(in)oj forlasis sian Eklezion. Li asertis ke dum la vizito
kiun li faris al la papo Benedikto en la jaro 2005 vekiĝis ĉe li ia espero pri ŝanĝo-direkto far tiu papo, sed poste
evidentiĝis ke ĉi tiu daŭrigis la restarigan vojon entreprenitan kune kun sia antaŭinto kaj distanciĝis el la Koncilio
kaj grandaj sektoroj el la kristana popolo.
Tre seniluziigis lin la fakto ke, dum tiuj jardekoj, plejparto el la episkoparo, rezignante la teoriajn funkciojn de sia
rango, obeeme submetiĝis al la povo de la paro Wojtila-Ratzinger kaj fidele plenumadis ĉi ties disponojn. Lin de-
sapontis ankaŭ la teniĝo de multaj teologoj kiuj ne reagis vigle kunece kaj publike kontraŭ la nova vatikana sub-
premado. Speciale, li bedaŭras ke eĉ multaj protestantaj teologoj preferas konservi bonajn rilatojn kun la vatikana
povo ol apogi la progresistajn poziciojn intrakatolikajn.
Iu ideo esprimita de Hans Küng en tiu-ĉi lasta libro estas ke la Katolika Eklezio estas grave malsana. La malsano,
laŭ li, estas la vatikana regad-sistemo kiu plifirmiĝis en la 11-a jarcento kaj persistas ĝis la nuntempo. Tiu sistemo
karakteriziĝas pro la monopolo de la povo kaj la vero, jurleĝismo, klerikalismo, abomeno de la sekseco kaj
mizogineco. Tiu povos ne estis la sola sed, jes ja, estis la ĉefa kaŭzo de la tri grandaj skismoj de la kristanismo: la
unua, inter la Orienta kaj la Okcidenta Eklezioj en la 11-a jarcento, la dua, en Okcidento, inter la Katolika Eklezio
kaj la protestantismoj en la 16-a jarcento, kaj la tria, en la 18-a kaj 19-a jarcentoj, inter la katolikismo kaj la
klerisma moderna mondo.
En alia ĉapitro de sia libro Küng asertas ke spite al la pompo kaj la lukso de la ekleziaj ceremonioj, kiuj impresas
ankaŭ sur personoj sen religia inklino, rezultas evidenta la fiasko de la restariga politiko de Johano-Paŭlo la 2-a kaj
44
4
4
Benedikto la 16-a. Pli kaj pli da katolikoj malkonsentas pri gravaj aferoj kun tiutipa hierarĥio, kaj tiuj amasaj
renkontiĝoj de la papoj kun la junularo ne atingas ke plialtiĝu la nombro de novaj sacerdotaj alvokiĝoj.
En la libro kiun ni prikomentas ne povis manki ankaŭ aludojn de la aŭtoro al tiu kiu estas unu el la plej gravaj
problemoj de la Eklezio en la nuntempo: la multenombraj kazoj de pederastio far katolikaj pastroj. Küng diras ke
oni devas ne forgesi ke la kaŝado de tiuj deliktoj dum multaj jaroj en la tuta mondo estis demarŝita de la vatikana
Kongregacio por la Doktrino de la Fido, kiun la kardinalo Ratzinger prezidis inter 1981 kaj 2005. Ankoraŭ la 18an
de majo de 2001 Ratzinger sendis al ĉiuj episkopoj leteron pri la gravaj deliktoj, Epistula de delictis gravioribus,
per kiu oni metis tiujn kazojn sub secretum pontificum, sekreto kies rompo povus okazigi la aplikadon de severaj
ekleziaj punoj.
En la kvina ĉapitro de la libro, la aŭtoro diras ke la reformo kaj la moderneco estis asimilitaj de la Eklezio tro
malfrue kaj nur mezgrade. Li sin demandas kiamaniere savi la Eklezion kaj analizas la pap-regadojn ekde Leono la
13-a ĝis la nuntempo. En tiu analizo la Küng dediĉas specialan atenton al la regad-perido de Wojtila, la inflacio de
sanktul(in)oj proklamitaj en tiu epoko, la groteska aklamo kiel subita sanktulo al tiu papo je ĉi ties forpaso… Nia
teologo rememoras la respondecon kiun tiu pontifiko havis pri la kaŝado de skandalaj kazoj kiel tiu de Marcial
Maciel, la lidero de la t. n. “legianoj de Kristo-Reĝo”. Pri la graveco de la malsano de la Katolika Eklezio sufiĉe
atestas la fakto ke tiu papo fine estis kanonizita.
Kiel konkludo de la libro, la teologo Küng, respondas sian propran demandon: Ĉu ankoraŭ eblas savi la
Eklezion?, tiele:
- Ne eblas savi Eklezion kiu, turnita al la pasinteco, daŭre emas al Mezepoko, la epoco de la Reformo aŭ eĉ la
Klerismo. Sed Eklezio orientita al la kristana origino kaj concentrita en la nuntempaj taskoj, jes ja, povos
supervivi.
- Ne eblas savi Eklezion kiu troviĝus patriarkece kompromisita kun stereotipaj bildoj pri la virino, kun tute
maskla lingvo-stilo kaj kun genraj roloj apriore difinitaj. Sed Eklezio egaleca kiu kunligu servadon kaj karis-
mon kaj akceptu la virinojn en ĉiuj ekleziaj oficoj, jes ja, povos supervivi.
- Ne eblas savi Eklezion kiu, ideologie memdevigita, sin tenu konfesie ekskluziviga, hierarkie aroganta kaj dis-
degna pri la komunumo. Sed, tamen, povus supervivi Eklezio ekumene malfermita, kiu praktiku la ekumen-
ismon internen kaj kiu al la multenombraj vortoj pri ekumenismo metu, finfine, ekumenajn faktojn, kiel la
agnosko de la aliekleziaj oficoj, la revokon de ĉiuj ekskomuniigoj kaj la plenan eŭkaristian komuniiĝon.
- Ne eblas savi eŭrocentran Eklezion kiu defendas la kristanan eksklusivismon kaj la roman imperiismon. Kio,
jes ja, povos supervivi, tamen, estas iu tolerema Eklezio kiu kultivu la respekton al la vero –pli kaj pli granda–
kaj kiu, sekve, klopodu lerni el aliaj religioj kaj koncedu prudentan aŭtonomion al la naciaj, regionaj kaj lokaj
eklezioj. Kaj kiu, sekve de ĉi tio, ankaŭ ĝi estu respektata de la homaj estaĵoj, tiel la kristanoj kiel la ne-
kristanoj.
En iu akto de prezentado de ĉi tiu libro oni faris al Hans Küng intervjuon el kiu ni ekstraktas kaj esperantigas
kelkajn partojn kiuj povas pli ilustri nin pri la penso de tiu teologo.
Demando: Vi diris ke ni troviĝas en la dua fazo de la krizo. Vi parolis pri manko je preteco
dialogadi. Bonvolu klarigi al ni ĉi tiun aferon.
Kung: Ni supozis ke la episkopoj komprenis ke ili ne plu povas agadi tiel aŭtoritatec-maniere kiel ĝis nun,
ke de nun ili devas aŭskulti la popolon. Sed ne estas tiele, ili eĉ ne tion komprenis. Mi kredas ke: ni estas
la popolo! Multaj diras: elĉerpiĝas nia pacienco, ni volas partopreni en la decidoj, ankaŭ en niaj parokoj.
Ni volas elekti niajn episkopojn, ni volas vidi la virinojn en la diversaj ekleziaj oficoj, ni volas ke sufiĉe
preparitaj viroj kaj virinoj estu ordinitaj sacerdotoj. Temas pri sloganoj kaj postuloj kiuj respegulas la mal-
kontenton de la personoj. Fakte, okazis skismo ene de la Eklezio inter tiuj kiuj, en la eklezia supro,
pensas ke ili povas daŭre agadi laŭ la ĉiama stilo kaj la popolo kaj grandparto el la liberala klerikaro.
Demando: Kiuj estas, laŭ vi, la ĉefaj simptomoj de ĉi tiu krizo de la Katolika Eklezio kiun vi
diagnozas en la libro?
Küng: Esence, ke la parokoj iom-post-iom velkiĝas, iomgrade pro la dogma mesaĝo kiu insiste venas
preskribita desupre. Kompreneble, ni havas ankaŭ la problemon de la ekleziaj postenoj. En la libro mi
ilustras tion per la ekzemplo de mia propra komunumo en Svisio. Dum multe da tempo ni havis kvar
sacerdotojn (la “kvar kavaliroj”); hodiaŭ restas neniu. Ni daŭre havas du emeritojn kaj unu diakono. La
diakono, iu germano, fajne rolas. Tamen, li ne povas prezidi eŭkaristion ĉar li ne estis ordinita sacerdoto.
Kaj li ne povas esti ordinata sacerdoto ĉar li estas edziĝinto. Ĉi tio estas tute absurda. Ni devas ektrakti
serion da tre konkretaj aferoj; 1. la fraŭleco devas opcia; 2. la virinoj devas havi alirecon al la ekleziaj
postenoj; 3. oni devas permesi ke la eksedziĝint(in)oj partoprenu en la eŭkaristio; 4. oni devas establi
eŭkaristiajn komunumojn inter la divers-konfesiaj kredantoj sen atendi pluan 400 jarojn.
Demando: Estas io kion mi ne bone komprenas. Si vi kritikas la nunan Papon kaj komparas lin
kun aliaj pli liberalaj Papoj, tiukaze ne temas pri problemo de la strukturo de la Eklezio, sed de la
personeco de la Papo.
Küng: Gravas ankaŭ la personeco de la Papo. Joseph Ratzinger devenas de iu konservativa medio.
Ankaŭ mi devenas de iu konservativa medio. Tio ĉi estas neniu honto, ĝi eĉ povus fariĝi avantaĝo. Sed li
internigis tiun medion. Li vivis ĉefe en Germanio sen bona kono pri la mondo. Poste li translokiĝis al
Romo kie li vivadis en iu artefarita geto kie oni ne perceptas tion okazantan en la cetero el la mondo.
Legante iujn el liaj deklaracioj, kiel la dekreto kiun li publikigis pri la aliaj eklezioj kiam li ankoraŭ estis
kardinalo, venas la sin-demando: kie loĝas reale ĉi tiu homo, ĉu en la luno? Nun li anoncas ian tute ne-
konvinkan kampanjon pri evangelizado. Kiel li volas evangelizi la mondon per iu katekismo kiu pezas
45
4
5
laŭlitere 1 kilogramon? Ĉu li volas torturi la personojn? Krome estas la afero de la Instruado de la Ekle-
zio. Li eksprese parolas pri la “instruado de la Papo”. Ĉi tion, kompreneble, ne povas serioze akcepti iu
klera persono. Kiu povas akcepti nuntempe ke unusola persono postulu por si mem la leĝ-dona, jura kaj
ekzekutivaj povoj sur komunumo de pli ol mil milionoj da personoj? Krome, oni faras probleman impul-
son al ia tipo je popola tradicia religieco kiun oni intencas promocii. Okazas teruraj scenoj en kiu iu Papo
kiŝas la sangon de sia antaŭinto en arĝenta relikvujo. Nu, kie ni troviĝas? Tio ĉi estas mezepoka
obskurantismo.
Demando: Sinjoro Küng, ĉu la sistemo de Romo ne baziĝas sur la Nova Testamento kaj la Eklezia
historio?
Küng: Ne. La vorto “hierakio” mem vi ne trovus en la Nova Testamento. Jes ja aperas sesfoje la vorto
“diakoneco” kun la fama frazo: “tiu kiu volus esti plejranga, estu la servisto de ĉiuj”. En tiu sama linio ni
havas ankaŭ la scenon de la piedo-lavado. Sed la Papo volas esti sinjoro inter sinjoroj. Li aperas kiel ia
moderna faraono. Se ni observas la ceremoniojn en Sankta-Petro, unu sola persono troviĝas en la cen-
tro, dum la episkopoj sin tenas distance, kvazaŭ figurantoj. Neniu devas diri ion, nur unu parolas, nur
unu decidas ĉion. Tiu ĉi ne estas Eklezio de nia epoko. Kaj ĝi tute ne kongruas kun la Nova Testamento
kaj ĉi ties epoko, kie regadis la frateco, kie ĉeestis virinoj kaj kie ekzistis karisma komunumo, kiel oni
vidas en la paŭlaj komunumoj. Tute male de tio praktikata nuntempe. Hodiaŭ reĝas ia mezepoka struktu-
ro kiun, principe, oni povas trovi nur en la arabaj landoj. Tio memorigas al ni la komunistajn reĝimojn,
bazitaj sur la sekretario de unika partio kiu decidas ĉion. La ceteraj estis elektitaj surbaze de sia lojaleco
al la idearo de la lidero. Same okazas kun la episkopoj. Tamen, pli kaj pli da personoj akceptas ĉi tian
aŭtoritatecan sistemon. Eĉ ne en Arabio oni akceptas nun la aŭtokratojn. Mi asertas ke ankaŭ ne en la
Katolika Eklezio estos brila estonteco por la aŭtokratoj.
Demando: Hans Küng apelacias al Jesuo, la papo apelacias al Jesuo. Kion povas fariu iu laik(in)o
antaŭ tiuj du intencoj je legitimado?
Küng: Li/ŝi devus legi la Biblion, tiele li/ŝi konstatus kie estas Jesuo. Kiam Ratzinger kiel teologo, ankaŭ
kiel Papo, verkas pri Jesuo (…) li tion faras pri la laŭdogma Jesuo (…). Li ne diras ke Jesuo kontraŭ-
staradis la religiajn instituciojn de sia epoko, ke fine li estis murdita far tiuj kiuj sin konsideradis orto-
doksaj. Tute male, li parolas ĉiam pri la Kristo de la dogmoj, de la Eklezio kaj de la administracio.
Demando: Ĝis ĉi tie la diagnozo de la krizo. En ĉi tiu kunteksto vi ofte uzas la metaforon de la
malsano, ni pasu nun al la proponoj por la terapio. Vi havas konkretan bildon de la reformo de la
Eklezio. El nia konversacio mi konkludas ke la reformo kiun Sinjoro Küng havas enmense postu-
las tute elimini la eklezian institucion.
Küng: Ne, tute ne, tute male. Mi volus rekonstrui la institucion de la Eklezio ekde malsupre, kompren-
eble, surbaze de la Nova Testamento kaj la humanitarismo.
Demando: Do, ĉu oni devas tute malaperigi la nunajn strukturojn aŭ ne?
Küng: Oni devas aboli, kompreneble, la absolutismon de la Papo. Tamen oni povas konservi kaj apogi
ian institucion kiu gvidu la instruadon, prezidata de iu episkopo en Romo, kondiĉe ke tion li faru en la li-
nio de la Evangelio. Li eĉ povus havi ian ekumenan rolon. Tio, kion mi kritikas, estas ke unu sola perso-
no volus decidi ĉion kaj, ekzemple, eksigus episkopon, kiel faris denove la Papo Ratzinger, unuafoje
ekde la Koncilio. Ni havas la kazon de la episkopo Morris el Aŭstralio. Oni eksigis lin tial ke li diris ke ne
restis al li pastroj kaj petis la abolicion de la deviga fraŭleco kaj ke oni akceptu virinojn al la sacerdoteco.
Kiam oni eksigas al iu persono el sia ofico nur oni povas konkludi: ĉi tiu ne estas la Eklezio de Jesuo-
Kristo, ĉi tiu estas sistemo kiu postulas kompletan identiĝon kaj eĉ ne al siaj episkopoj oni permesas la
plej etan diverĝon.
Demando: Ĉu kapablas la Katolika Eklezio entrepreni ĝi mem la reformon de interne?
Küng: Nu, mi konas la sistemon de interne kaj batalas por ke oni enkonduku reformojn. Mi scias ke
milionoj da personoj apogas min. Tiusence la afero dependas de la tempo-pasado. Simple, ni ne povas
antaŭeniri surbaze de iu absoluta sinjoro kiu preskribas kion oni devas fari en la dorm-ĉambro (ŝlosila
vorto: la pilolo…) kaj kiu establas ĉiujn normojn ekde sia limigita vidpunkto. Mi opinias ke la papa politiko
jam evidentiĝis fiasko kaj devus ne plu tedi nin. La sola demando kiun oni faris ankaŭ en Sovetunio, la
komunista partio, estas ĉi tiu: ĉu estas iu Gorvaĉov kiu povus eltiri nin el ĉi tiu domaĉo?
Demando: Ĉu tio signifas ke vi deziras io simila al iu Perestrojko en la Eklezio? Tio postulas iun
tre karisman personecon.
Küng: Mi postulas ian Glastnost kaj ian Perestrojkon. Ĉefe por la ekleziaj financoj. Mi volus koni kiel oni
reale pagadas ĉion en la vatikano, kiu(j) kondukas la dancon kaj reale havas ĉiujn fadenojn en sia mano.
Küng diris ke unu ekzemplero de sia libro estis sendita al la Papo Ratzinger. Se ĉi tiu legis ĝin, kaj al li, spite al sia
limigita vidpunkto, restis iom da juĝ-kapablo por objektive pritaksi la aferojn, sendube li devis konsideri ke la plej
konvena por la Eklezio estus ki li abdiku.
