39
La ofensivo de la armeo de Franko kontraŭ la Katalu-
nia teritorio komenciĝis en la antaŭtago de la Krist-
naskofesto de la jaro 1938 kaj post dusemajna feroca
batalado restis detruita la ruĝa armeo de la Ebro-batalo
kiu de tiam ne povis fari alie ol retiriĝi, ofte senorde.
Dum malmultaj tagoj la frankistaj trupoj konkeris sep
mil kilometrojn. Meze de januaro 1938 estis okupita la
urbo Tarragono. Fiaskis la intenco ripeti en Barcelono
reziston similan al ties de la defendo de Madrido. La
26an de tiu monato okazis la eniro de la armeo de
Franko en Barcelono sen ia ajn rezisto. Pli ol duon-
miliono da personoj trairis la landlimon al Francio;
multaj el ili neniam revenos. Tamen, dume, la respu-
blikistaj fortoj bone rezistis la ofensivojn kiujn la faŝ-
ista armeo faris en la sudo kaj aliaj punktoj de la his-
pana geografio kaj eĉ entreprenis ofensivon kiel tiun de
Pozoblanco.
Sed tiam la internaciaj cirkonstancoj fariĝis favoraj por
la faŝismaj fortoj. Ofte oni povas ekspliki la disvolv-
iĝon de la politika situacio de lando kia Hispanio sen ia
ajn rilato kun la eksterlandaj aferoj. Sed iam la interna-
ciaj eventoj havas rektan kaj decidan influon sur tio
okazanta ene de la lando. En ĉi tiu historio de la konsti-
tuciismo en Hispanio jam ni vidis kiel iu eksterlanda
militista interveno en 1823 metis finon al konstitucia
provo en nia lando. Ankaŭ la milito kontraŭ Usono pro
la aferoj de Kubo kaj Filipino generis en nia lando la
krizon de 1898.
La jaro 1939 estis alia okazo en kiu la internacia influo
klinis la pesilon de la milita venko favore al tiuj fortoj
kiuj, en la lando, volis detrui la Respublikan reĝimon.
Ni jam menciis tion ke, en 1937, iu Komitato pri Ne-
interveno respegulis la volon de la ĉefaj eŭropaj po-
tencoj ke la hispana milito ne plikomplikigu la kon-
traŭdirojn inter ili. Sed ĝuste tiu Ne-interveno estis ia
maniero interveni en la hispanajn aferojn ĉar la fakta
rezulto de tiu plano estis ke la hispanaj aŭtoritatoj de la
Respubliko ne povis ricevi la necesan armilaron dum la
faŝistaj ribelintoj ĝuis la malavaran apogon de Germa-
nio kaj Italio. Nur Rusio alportis al la hispana Popola
Fronto iom da fremda helpo. Proksimume 20 rusaj ŝi-
poj portante armilojn por la hispana Respubliko estis
atakitaj de germanaj kaj italaj militŝipoj. Sed ĝuste tiu
rusa helpo fariĝis problema en la unuaj monatoj de
1939. Okazis ke la kontraŭdiroj inter la eŭropaj poten-
coj spertis strangan evoluon. Stalin perdis sian intere-
son pri la hispanaj aferoj. Ni memoru ke la fino de la
hispana civilmilito okazis nur plurajn monatojn antaŭ
la subskribo de la stranga kaj surpriziga pakto inter la
faŝista Germanio de Adolf Hitler kaj la komunista so-
vetia reĝimo de Stalin. Kio okazis por veni al tiu stran-
gaĵo? Ĉi-tiu afero tute ne rilatas al nia studo de la his-
pana konstituciismo, do ni faros nur etan resumon pri
ĝi. La kontraŭdiroj inter la eŭropaj potencoj ne estis
afero de du sed de tri interkontraŭantoj: la eŭropaj de-
mokratioj (Britio, Francio), la faŝistaj landoj (Germa-
nio, Italio), kaj la komunista Sovetunio. Ĉiu el tiu tri
grupoj estis malamika de la ceteraj du, do eblis kelkaj
malsamaj kombinoj de alianco de du kontraŭ unu. Por
la demokratioj estus interese ke la germanoj ataku So-
40
vetunion kaj ke ambaŭ malamikoj detruu unu la alian.
La eŭropaj demokratioj, ĉefe Britio, foroferis Aŭstrion
kaj Ĉeĥoslovakion al la perspektivo de la realigado de
tiu plano. Sed la problemo de tiaj planoj estas ke ankaŭ
la personoj kiujn oni intencas manipuli havas penso-
kapablon kaj siavice ili povas fari siajn proprajn pla-
nojn. La pakto inter naziaj germanoj kaj rusaj komun-
istoj ne estis pli kontraŭnatura ol tiu kiu okazis poste
inter la kapitalistaj demokratioj kaj Sovetunio kontraŭ
la faŝismo. La kontraŭnaturaj paktoj ne estas longdaŭ-
raj –kaj tiuj du menciitaj ne daŭris– sed ili povas dum
iom da tempo okazigi alies damaĝojn. Kaj ĝuste tio
okazis en 1939. La unua damaĝita parto de la german-
sovetia pakto estis la hispana Respubliko (la dua estis
Polujo kaj la tria Finlando kelkajn monatojn poste).
Post la konkero de Katalunio la reĝimo de Franko estis
agnoskita de Francio kaj Britio. En februaro kapitulacis
Menorko-insulo. Tiam la plej altrangaj respondeculoj
de la Respubliko estis forlasante la landan teritorion:
Azaña foriris fine de februaro por ne plu reveni. Ne-
grín, kaj siaj solaj apogantoj, la komunistoj, fariĝis tre
malpopularaj pro ilia teniĝo rezisti ĉiurimede. Negrín
revenis al la centra zono kaj kunvenis en Albaceto kun
la ĉefaj estroj de la armeo de la Respubliko. Tie li po-
vis konstati la malakordon de la militistestroj rilate al
la formo meti finon al la milito. Ĉiuj estis plenkonvink-
itaj ke la milito estis perdita por la Respubliko sed la
afero de malakordo estis la maniero oficialigi tiun ak-
cepton. Por Negrín, Miaja kaj aliaj estis neakceptebla
la postulo de Franko pri senkondiĉa kapitulaco. Sed
aliaj militistoj, kiel Kolonelo Casado, estro de la defen-
do de Madrido, jam estis entreprenintaj sekretan nego-
cadon kun la malamiko por efektivigi la kapitulacon
laŭ tiu postulo. Negrín decidis anstataŭi la nefidindajn
militestrojn per aliaj pli fidelaj, plejparte komunistaj
kiel Enrique Líster.
La 4an de marto estis en Kartageno ribelo de la garni-
zono favore al rapida negocado de la paco sed baldaŭ
la movado estis kontrolita kaj estrita de uloj kiuj volis
kapitulaci antaŭ Franko senkondiĉe; ili celis tiamaniere
liberiĝi el la kutimaj reprezalioj de la venkintoj. Tamen
tiu ribelo estis sufokita dum la du sekvintaj tagoj fare
de militistaj unuoj kiuj, teorie, obeis la registaron de
Negrín, sed tiu kiu gvidis tiujn trupojn malkovris poste
ke la Prezidento de la Registaro jam estis forlasinte
Hispanion, do, ankaŭ li aliĝis poste al la kapitulacema
movado tiam estrita, jam malkaŝe, ekde Madrido de
Kolonelo Segismundo Casado.
Tiu ulo estis forminta en la hispana ĉefurbo iun komi-
taton nomatan Landa Konsilio pri Defendo kies vera
kaj sola celo estis la kapitulaco antaŭ la Ĉefgeneralo F.
Franko. Al tiu Konsilantaro apartenis ankaŭ, interalie,
la anarkiisto Cipriano Mera, kaj la socialistoj Besteiro
kaj Wenceslao Carrillo, patro de Santiago Carrillo la
gvidanto de la unuigita socialista-komunista junularo.
La agado kaj la deklaracioj de tiu Landa Konsilio pri
Defendo, en ties intenco atingi favoron antaŭ Franko,
alprenis tre kontraŭkomunistan karakteron. Tio vekis la
reziston de la tri armeo-korpoj de la ĉefurbo plejparte
formitaj el komunistoj. Dum la tagoj 6a al la 11a de
marto estis ĉirkaŭ la ĉefurbo granda batalado inter la
komunistoj kaj la ceteraj fortoj de la armeo de la Res-
publiko en kiu intervenis 30.000 soldatoj. Ĉi tio fin-
ruinigis la armeon de la Popol-Fronto kaj plifaciligis la
finan venkon de Franko.
Casado kaj Besteiro baldaŭ komprenis ke ili eraris en
ilia taksado de la situacio. Ili estis pensintaj ke por ne-
goci kun la faŝista Ĉefgeneralo estus en favora situacio
tiuj kiuj estis likvidintaj la komunistojn, sed Franko
volis meti finon al la tuta Popola Fronto. Li akceptis
nur senkondiĉan kapitulacon. La 1an de aprilo la faŝ-
istaj trupoj eniris en Madridon kaj Franko anoncis la
venkon de sia armeo.
La finiĝinta milito lasis la landon tre ruinigitan de ma-
teria kaj morala vidpunktoj. Mortis miliono da homoj
kaj multe pli restis vunditaj kaj kripligitaj. Multaj aliaj
devis foriri ekzilen kaj multaj aliaj estis metitaj en
koncentrejojn, la mararmeo estis perdita, la industrio
kaj la agrokulturo restis preskaŭ tute detruitaj, kaj la
lando restis enŝuldigita pro la egaj militaj elspezoj.
Krom tio, perdiĝis la demokratio kaj Hispanio restis
dumlonge sub faŝisma diktatuturo en kiu la homoj, jam
ne plu civitanoj sed nuraj regatoj, ĝuis neniun liber-
econ kaj neniun demokratian rajton. Cetere, la loĝant-
aro restis politike dividita. Finiĝis la civil-milito sed
estiĝis neniu repaciĝo; funkciis nur la venĝemo de la
venkintoj.
La 19an de majo okazis en Madrido la granda triumf-
parado de la venkintoj de la civil-milito. 120.000
soldatoj defilis antaŭ la Ĉefgeneralo, al kiu oni estis
asignita ankaŭ la titolo “Caudillo” (prononcendas
Kaŭdiljo) hispana titolo samsignifa kiel la germana
Führer kaj la itala Duce. Laŭŝajne la nova hispana re-
ĝimo apartenis al la sama tipo kiel tiuj du fremdaj faŝ-
ismoj. Kvankam oni ne informis al la publika opinio,
tiam la eksreĝo Alfonso la 13a sendis al Franko
Franko prezidas la tr
iumf
-
paradon de la venkintoj de la civil
-
milito
41
mesaĝon deklarante sin meti je ĉi ties ordonoj. Eble li
pensis ke tiamaniere oni plifaciligus la restariĝon de la
monarkio sed, tiutempe, Franko ĉesis esti monarkisto
kaj li mem agadis kiel monarko. Sekvintan tagon, la
20an de majo, okazis alia ceremonio ĉi-foje kun religia
karaktero. Franko eniris en iun madridan preĝejon sub-
paliume, t. e. iu honoro rezervita al la Sankta Sakra-
mento kaj al la reĝoj. Ĉio ĉi montras la karakteron de
la naskiĝanta reĝimo kaj la ideon kiun la diktatoro ha-
vis pri si mem. Li sin konsideris sendito kaj reprezen-
tanto de la Alta Dio por gvidi la landon sen ia ajn limo.
La absolutismo revenis al ĉi tiu malfeliĉa lando. Ta-
men tiutempe oni ne sciis ĉu la diktaturo estos persona
aŭ faŝista, kaj ĉu Hispanio partoprenos aŭ ne, flanke de
la eŭropaj faŝismoj, en la monda
milito kiun jam oni antaŭsentis
proksima.
La historiistoj sufiĉe pridebatis la
temon pri la tipo al kiu apartenis
la diktaturo de Franko: ĉu faŝista,
militista, konservativa, burĝe ka-
tolika, teknokratisma…? Ja, dum
ĝia longa daŭro la frankismo al-
prenis en iu aŭ alia epoko, ĉiun el
tiuj formoj, sed esence ĝi estis
persona diktaturo; Franko estis,
ĉefe, iu supervivinto, kaj dum la
cetero el sia vivo li neniam ĉesis
esti la vera kontrolanto de la povo.
Dum kelkaj jardekoj ekzistis en la
reĝimo nur unu Registaro, kies
Prezidento li estis, krom Ŝtatestro.
La Ministroj estis ŝanĝitaj sed ĉi-
am persistis la sama registaro kun
la sama Prezidento.
En la unua etapo de la reĝimo
1939-1945) la imitata modelo es-
tis tiu de la germana naziismo kaj
la itala faŝismo kaj ŝajnis ke la
frankista Hispanio estis preta ba-
tali en la Dua Mondmilitito flanke
de tiuj potencoj. Sed jen la Ger-
man-Soveta pakto okazigis elrev-
iĝon kaj konfuzon en la frank-
isma, kontraŭkomunista reĝimo.
Do, la registaro de Franko prokla-
mis sian neŭtralecon pri tiu kon-
flikto. Sed pro la helpo kiun Franko estis ricevinta dum
la civilmilito el la du faŝistaj potencoj Hispanio restis
tre enŝuldigita kaj devis efektivigi longdaŭran pag-
adon. Tio igis ke la postmilita rekuperiĝo de la lando
fariĝis malfacila kaj malrapida. Por alfronti la penigan
ekonomian situacion la frankisma reĝimo starigis sis-
temon de ŝtata interveno kaj preskaŭ nula komercado
kun aliaj landoj. Dum multaj jaroj (preskaŭ ĝis 1949)
oni uzis, por la provizado de la plej bazaj nutraĵoj, la t.
n. «porci-kartoj» kaj «porci-kuponoj». Kompreneble,
laŭ la kapitalisma naturo de la reĝimo, ekzistis grandaj
diferencioj en la vivmaniero de la sociaj klasoj. Abun-
dis la Eksterleĝa provizado tra la “nigra merkato”,
difinata en la hispana lingvo per la vorto “estraperlo”.
La frankisma ŝtato montris plian intereson puni la poli-
tikajn kontraŭulojn ol la kulpantojn je tiuj eksterleĝaj
negocoj.
En aprilo de 1940 la milito en Eŭropo alportis grandajn
novaĵojn. La germana armeo invadis Francion kaj kon-
keris parton el tiu lando restante la cetera parto sub la
kontrolo de kunlaborema reĝimo (subgvide de Mar-
ŝalo Pétain) submetita al Hitler. Tiam revekiĝis en His-
panio, ĉefe en la sektoroj de la Falange, la emon inter-
veni en la milito favore al la naziismo. Franko mem
estis preta organizi tiun intervenon kun la celo profiti
la postrestaĵojn de la franca koloniisma imperio en
Afriko. Sed Hitler ne volis akcepti tiun aranĝon cele de
ne malfortigi la politikan pozicion
de sia nova alianculo Pétain. Do,
vo-le nevole Franko devis persisti
en sia neŭtraleco.
Sed kiam, en oktobro de tiu jaro,
evidentiĝis la fiasko de la germa-
na aviad-ofensivo kontraŭ Britio
cele prepari la invadon de la brita
insulo, Hitler, pretigis novan stra-
tegion kiu kontemplis la interve-
non de Hispanio en la milito. Ko-
nkrete, la nova plano estis konke-
ri la britan fortikaĵon de Ĝibralta-
ro, sude de Hispanio, kun la celo
igi ke la Mediteraneo restu kiel
lago kontrolata de la fortoj de la
ital-germana akso. Por interakordi
la hispanan partoprenon en la ope-
racio okazis, la 23an de oktobro
de 1940, renkontiĝo de Franko
kun Hitler en Hendajo. Poste, la
12an de februaro de 1941 la hisp-
ana diktatoro kunvenis kun Mus-
solini en la itala urbo Bordiĝero.
Ĉeestis ambaŭ rendevuojn la hisp-
ana Ministro pri Eksteraj Aferoj,
Serrano Súñer, bofrato de Franko.
La germana kaj la itala lideroj
efektivigis premojn sur la hispanaj
regantoj por ke Hispanio partopre-
nu en la mond-milito helpe de la
faŝistaj potencoj. Sed ĉi-foje Fran-
ko kondutis pli prudente ĉar tiam
li ne tiel estis optimista kiel antaŭe pri la venko de tiuj
potencoj kaj ne volis kompromiti la pludaŭron de sia
reĝimo se la eŭropaj faŝismoj rezultus venkitaj en la
milito. Sed la prudento konsilis ankaŭ ne kontraŭstari
la volon de Hitler, do Franko konsentis pri la eniro de
Hispanio en la militon sed li sukcesis ke en la subskrib-
ita dokumento oni ne fiksu la daton por tion fari. La
germanaj premoj por ke Hispanio intervenu en la mi-
lito daŭris dum pluaj kelkaj monatoj, sed iom-post-iom
la militaj interesoj de Hitler adresiĝis orienten. En la
monato junio la germana diktatoro rompis sian pak-ton
kun Stalin kaj atakis Sovetunion. Dum la sekvaj
monatoj la germana armeo invadis ankaŭ Jugoslavion
Franko kun Hitler en Hendajo
Mussolini
en
Bordi
ĝero
42
kaj Grekujon. Tiu evoluo de la milito efikis entuziasm-
ige sur tiuj politikaj sektoroj de nia lando, kiel la Fa-
lange, kies ekzisto-kialo estis ĝuste la kontraŭkomun-
ismo. Do, la premoj por la milita interveno de Hispanio
de tiam venis ankaŭ el tiuj internaj sektoroj de la re-
ĝimo de Franko. Sed tamen tiu eniro de Hispanio en la
milito neniam okazis. Por kontentigi la internajn milit-
emulojn kaj la eksterlandajn premigantojn oni organi-
zis iun divizion de volontuloj, nomatan “Blua Divizio”
por batali en Rusujo, konkrete en Leningrado, enkadr-
igita en la germana armeo.
La periodo de 1941 al 1944 estis terura por Hispanio
de vidpunkto de la nutrado kaj dum tiu tempo okazis
multenombraj mortoj pro malsato. Same, kaj kiel re-
zulto de la manko de higieno aperis la tifo kaj aliaj
malsanoj, inter ili la veneraj. La problemo pro manko
de loĝejoj estis enorma. La laborist-klaso estis la ĉefa
viktimo de la frankisma reĝimo. La sindikataj organiz-
aĵoj estis malpermesataj; la reĝimo intencis organizi
unikan, oficialan sindikaton, kiu ricevis la nomon de
«Vertikala» kies celo estis la kontrolo kaj doktrinigado
de la laboristoj. La salajroj estis tre malaltaj dum la en-
treprenistaro faris profitajn negocojn. Kaj dume, plu-
daŭris la persekutado de la politikaj kontraŭloj de la re-
ĝimo. En la jaro 1942 estis liberigitaj multaj milit-
prizonuloj post kelkjara restado en koncentrejoj, sed de
tiam daŭre restis multaj aliaj en la prizonoj.
Ne mankis problemoj interne de la socipolitika koali-
cio subtenanta la reĝimon. La 15an de aŭgusto de 1942
okazis perforta atenco kontraŭ la Ministro pri la Armeo
fare de iuj falangistoj. La Ministro, Generalo Varela,
ne estis trafita sed rezultis kelkaj vunditoj el la atenco.
La kulpintoj estis juĝitaj kaj iu grava falangisto estis
kondamnita al mortpafo. Franko solvis la krizon laŭ lia
politika stilo, simile kaj samgrade punante la respons-
ulojn de ambaŭ kverelantaj fortoj; li eksoficigis la Mi-
nistron kaj alian gravan militiston sed samtempe ĉes-
igis ankaŭ iun gravan falangistan Ministron, tiu pri
Eksteraj Aferoj, sia bofrato Serrano Súñer, kiu de tiam
ne plu rolis en la frankista reĝimo. Malantaŭ tiu inci-
dento troviĝis la kontraŭdiroj inter la partianoj de la
faŝismaj potencoj, kiel la falangistoj, kaj tiuj politikaj
fortoj de la reĝimo kiuj, tamen, pli simpatiis al la
aliancanoj. Ene de la reĝimo havis forton kaj influon
ankaŭ la monarkistoj kaj la Eklezia pastraro. Franko
intencis –sukcese– teni ĉiujn tiujn fortojn sufiĉe kon-
trolitaj profite al sia persona dumviva regado.
Ekde aŭtuno de 1942 oni konstatis ke la germana ar-
meo estis perdanta impeton en Rusio kaj NordAfriko.
La 8an de novembro okazis surpriza elŝipiĝo de anglo-
usona armeo en Maroko kaj en la printempo de 1943 la
germanoj suferis gravan malvenkon antaŭ Sta-lingrado
dum la anglo-usona armeo finvenkis la italo-germanojn
en Tunizo. Franko vidis ke oni estis profilante la venko
de la aliancanojn kaj komprenis ke li devus manovri
por savi sian reĝimon el la kataklismo minacanta la
faŝismojn. En oktobro de la jaro 1943 estis retirita la
Blua Divizio el Rusio.
En majo de tiu jaro estis okazinta la solena inaŭguro de
la unua frankisma Parlamento aŭ Korteso. Temis pri
alia institucio serve de la persona povo kaj regado de
Francisko Franko. Laŭ la oficiala propagando tiu leĝ-
dona organo estis la popola interveno en la landa poli-
tiko. Sed nur triono el la deputitoj estis nomumitaj laŭ
publika elektado, sed krome en la balotado povis parto-
preni nur la familiestroj, kaj ili devis elekti unu kandi-
daton inter tri prezentitaj de la reĝima regantaro. Kro-
me Franko elektadis li mem la Prezidenton kaj la Se-
kretariojn de la Parlamento, kaj la leĝoj ellaboritaj kaj
aprobitaj de tiu Parlamento devus esti akceptitaj de la
ŝtatestro por ilia valideco.
En la printempo de 1945 plenumiĝis la totala ruino de
la faŝismaj reĝimoj en la mondmilito. Hitler kaj Mus-
solini malaperis el la historio. La fortoj venkintaj en la
hispana civilmilito estis venkitaj en la Dua Mond-
Milito. Tiam okazis en Hispanio, ene de la reĝimo de
Franko, potenca movado intencanta ke la diktatoro de-
misiu el lia reganta povo kaj restarigu la monarkion en
la persono de Johano de Burbono, filo de la jam for-
pasinta eks-reĝo Alfonso la 13a. Inter la iniciatintoj de
tiu plano estis multaj membroj de la nova Parlamento
kaj ankaŭ elstaraj generalo kaj militistoj, inter ili Vare-
la, Ponte, Orgaz, Kindelán, Monasterio, Dávila, Sol-
chaga, kaj Saliquet, t. e. la supervivantoj el tiuj kiuj an-
taŭ sep jarojn aljuĝis al Franko la ŝtatan povon. Sed la
diktatoro ignoris tiun peton kaj lerte manovris por kon-
traŭstari tiun iniciaton kiu minacis lian povon.
Sed eĉ li komprenis ke oni devus ion fari por ke lia
reĝimo aspektu pli deca kaj honesta ol ĝi reale estis.
Tiurilate estis aprobita, far la Korteso, iu kvazaŭ kons-
titucio nomata «Foruo de la Hispanoj», en kiu oni ag-
noskis iujn personajn rajtojn. Samtempe oni malpliigis
iujn punojn pere de iu diskreta amnestio. La Foruo de
la Hispanoj estas reguliga teksto kiu skizas la rajtojn
kaj liberecojn de la gehispanoj samtempe ke oni list-
igas ankaŭ la devojn. Reale, ĝi estas retorika meĥa-
nismo ellaborita de aŭtoritata reĝimo normigante la raj-
tojn de civitanoj sen politikaj rajtoj, sub la kontrolo kaj
senlima aŭtoritato de ŝtatestro kiu estas devigita res-
pekti neniun leĝon kaj estas leĝe rajtigita proklami ĉiun
ajn leĝojn.
Ja, la fino de la Monda Milito vekis en la sferoj de la
hispana reĝimo la timon ke oni metu finon al la frank-
ismo pro ties kunlaborado kun la venkitaj faŝismoj. La
falo de la itala monarkio estis minaca signo de ebla
simila disvolviĝo de la aferoj en Hispanio. Kvankam la
itala Reĝo intecis manovri por savi sian dinastion rom-
pante kun la faŝismo kaj eĉ arestante Mussolini-n, li ne
kapablis eviti poste la ruinon de la monarkio en tiu
lando, unue per la decido de Mussolini, liberigita de la
germanoj, kaj poste per la dispono de la venkintaj
aliancanoj. En Hispanio la afero estus povinta disvolv-
iĝi simil-maniere, kaj se fine ne okazis tiele estis pro la
estiĝo de nova internacia situacio de streĉiĝo inter la
militaj venkintoj, inter la komunista Sovetunio kaj la
kapitalistaj potencoj, tio estas, la t. n. «Malvarma Mili-
to». La reĝimo de Franko, pro ties kontraŭ-komunista
karaktero povus fariĝi natura aliancano de la kapitalista
mondo preta kontraŭbatali la ekspansion de la komun-
ismo en la mondo.