22
Ŝajnas ke ĉio koncerne al la figuro de Sankta Jakobo en sia rilato
kun Hispanio devas esti objekto de mitoj kaj legendoj. Ni jam
vidis tiujn legendojn pri la predikado de la apostolo Sankta
Jakobo en Hispanio, tiujn pri la transportado de lia kadavro el
Judujo al Galegio, la legendojn pri la malkovro de la Kompostela
tombo kaj pri la sonĝo de la reĝo Karolo la Granda.
Nu, ni vidos nun alian gravan miton pri interveno de la apostolo
en la Historio de Hispanio. Temas pri tiu titolo de Matamoros
asignita en nia lando al Sankta Jakobo. La hispana vorto Mata-
moros signifas maŭro-mortigisto aŭ maŭro-buĉisto. Kial oni do-
nis tiun strangan titolon al la apostolo? La legendo aperis en la
13a jarcento. Unue ni vidu la enhavon de la legendo kaj poste ni
okupiĝu pri la kialoj de ĝia apero.
Ni memoru ke dum preskaŭ 8 jarcentoj la teritorio de la Iberia
Duoninsulo (Hispanio kaj Portugalio) estis batalkampo inter la
kristana civilizacio lokita en Eŭropo kaj la Islama civilizacio kiu
etendiĝis ekde Mezoriento tra tuta norda Afriko ĝis la iberaj lan-
doj. En tiu kunteksto naskiĝis la kulto al la apostolo Sankta Ja-
kobo kaj ties pretendita tombo en Kompostelo, samkiel la pil-
grimado el la tuta Eŭropo al Kompostelo. La legendo pri Sankta
Jakobo maŭro-buĉisto asertas ke dum la unua etapo de tiu civili-
zacia interfrontiĝo, kiam la kristana Regno de Asturio estis tre fe-
bla, ĝi devis pagi ĉiujaran tributon al la potenca Kordova Emir-
lando. La tributo konsistis el cent virgaj junulinoj. Laŭ la legen-
do, tiu tributo estis pagata dum multaj jaroj sed en la epoko de la
reĝo Ramiro la 1a, tiu monarĥo volis ne plu pagi la tributon de la
cent virgulinoj kaj tio provokis militon kontraŭ la araboj, al kiuj
oni donis la nomon de “maŭroj” en Hispanio. La rezulto de tiu
milito estis decidita en la t.n. “Batalo de Klaviĥo”, kiu okazis en
la jaro 844 en iu loko 25 kilomentrojn sude de la urbo Logronjo.
Komence de la batalo, la 22an de majo, la afero iris malfavore por
la kristanaj batalantoj, kiuj restis ĉirkaŭitaj, fine de la tago, en la
monto Lanturco. Ŝajnis afero certa ke la kristanaj trupoj estus de-
truotaj sekvonttage, sed tiunokte Sankta Jakobo aperis dumsonĝe
al la reĝo Ramiro promesante al li helpon en la batalado de la sek-
va tago. La legendo plu raportas ke, vere, dum la batalo aperis in-
ter la kristanaj kavaliroj la apostolo Sankta Jakobo rajdante sur
blanka ĉevalo kaj tenante maldekstrmane blankan standardon kun
ruĝa kruco kaj dekstrmane glavon per kiu li faris grandan buĉ-
adon inter la muzulmanaj trupoj, ĝis atingi, sur la maŭran armeon,
grandan venkon kiu metis finon al la pagado de la tributo.
Tiu afero estas tute ne verŝajna. Ne nur la rajdado de Sankta Jako-
bo meze la batalo de Klaviĥo estas legendo, sed la batalo mem
estas mita inventaĵo kaj eble ankaŭ la tributo de la cent junulinoj.
Ja, dum pli ol unu jarcento la Asturia Regno estis tre febla kom-
pare al la potenca Kordova Emirlando kaj estas tre verŝajne ke ĝi
devis pagi, dum kelkaj periodoj ian tributon al la araboj, sed
23
ŝajnas ke la tributoj konsistis el alitipa karno, t.e. bestoj por vian-
do, ĉefe bovinoj, sed ne junulinoj. Cetere estas en tiu legendo aliaj
elementoj al kiuj tute mankas logiko. Laŭ la legendo, la pago de
la tributo komenciĝis en la epoko de la reĝo Maŭregato, jarojn
783-789, kaj la batalo kiu metis finon al tiu tributo okazis en la
jaro 844. Nu, oni devas prikonsideri ke ene de tiu periodo okazis
la longa reĝ-periodo de Alfonso la 2a, kaj ke tiu monarĥo plurfoje
venkis la maǔrojn, li disrabis la urbon Lisbonon en la jaro 798
profitante internajn problemojn en la araba Emirlando de Kordo-
vo kaj venkis la arabojn en la batalo de Auceo en la jaro 825.
Krome li konkeris kaj repopolis grandan parton el la araba te-
ritorio en Galegio, Leonio kaj Kastilio. Do estas evidenta ke se
tiu, aŭ alia, tributo el la Asturia Regno al la Kordova Emirlando
ekzistus tiam, tiu reĝo estus povinta meti finon al ĝia pagado re-
zulte de liaj venkoj.
Tamen ne mankas en Hispanio personoj kiuj pensas ke estas his-
toria vero ĉio rilate al la hispana aventuro de la apostolo Sankta
Jakobo: lia prediko en Hispanio, lia entombiĝo en Kompostelo, la
stel-brilado indikante la lokon de lia tombo kaj krome ankaŭ lia
interveno en la batalo de Klaviĥo. En iu monaĥejo de nia lando
oni montras al la vizitantoj de la monaĥeja muzeo feran hufumon
perditan de la blanka ĉevalo de Sankta Jakobo en tiu batalo de
Klaviĥo. La ikonografio pri Sankta Jakobo en Klaviĥo estas abun-
da; en multaj preĝejoj de Hispanio, kaj ankaŭ en HispanAmeriko,
estas pentraĵoj kaj statuaĵoj en kiuj aperas la sur blanka ĉevalo
rajdanta Sankta Jakobo buĉante saracenojn.
Kiam kaj kial naskiĝis tiu legendo? Kiel dirite, ĝi aperis en la 13a
jarcento. Nenion diras pri tiu batalo la historiistoj de la antaŭaj
jarcentoj. La Ĉefepiskopo de Toledo, Rodrigo Jiménez de Rada,
estis la unua historiisto kiu mencias tiun batalon en sia verko De
rebus Hispaniæ de la jaro 1243. En tiu epoko daŭre ekzistis la
kontraŭfrontiĝo inter kristanoj kaj muzulmanoj, sed la politika
situacio estis tre malsimila ol ties de kvar jarcentoj antaŭe. Tiam
estis en la Iberia Duoninsulo kelkaj kristanaj regnoj: Leonio,
Kastilio, Portugalio, Aragonio, Navario… batalantaj kontraŭ la
araboj de la sudo, kiuj, ankaŭ ili, malaperinta la Kordova Kalif-
lando, estis dividitaj en kelkaj regnoj. Dum tiu longatempa epoko
ne mankis ankaŭ batalado inter la arabaj regnoj, iuj kontraŭ la
aliaj, foje kun kristanaj aliancanoj. Ankaŭ la kristanaj regnoj iam
batalis inter si, foje kun muzulmanaj aliancanoj. Kaj eĉ estis bata-
loj en kiuj, en ambaŭ kontraŭantaj flankoj estis kristanoj kaj mu-
zulmanoj. Sed la ĝenerala skemo estis ke la kristanoj konsciis
troviĝi meze de procezo de krucmilito kiu en tiu ĉi lando ricevis
la nomon de “Rekonkerado” celanta la forigon de la muzulmanoj.
Estis por nutri tiun senton kaj alvokiĝon ke aperis legendoj kiel
tiu de la Klaviĥo.
Sed estis alia kroma kialo. Konekse kun la notico pri tiu batalo de
Klaviĥo ekaperis la koncepto de la Voto de Sankta Jakobo, kon-
sistanta el iu speciala tributo kiun la loĝantoj de ĉiuj kristanaj
regnoj de Hispanio devus pagi al la diocezo de Kompostelo kiel
dankon pro la helpo de Sankta Jakobo en la batalo de Klaviĥo.
Tiu imposto aŭ tributo aldoniĝis al la tiama kutima devo de ĉiuj
kristanoj pagi dekonaĵojn kaj unuaaĵojn al la Eklezio. La pagado
de tiu imposto al la Kompostela katedralo daŭris ĝis la jaro 1812,
kiam abolis ĝin la Konstitucia Parlamento de Kadizo.
