La Universala Kongreso de Esperanto de ĉi tiu ja-

ro 2009 okazis en Bjalistoko, la naskiĝurbo de Lu-

doviko Zamenhof. La estraro de UEA en sia kun-

sido la 9an de aŭgusto, ke la 94a Universala Kon-

greso de Esperanto okazos en Bjalistoko, por oma-

ĝi la 150an datrevenon de la naskiĝo de D-ro L. L.

Prepare al la Universala Kongreso en Bjalistoko,

en lokaj busoj aperis reklamŝildoj kun esperantaj

vortoj. La ŝildoj, pagitaj de la urba registaro, ins-

truis al la urbanoj kelkajn bazajn frazojn. En du-

dek aŭtobusoj de 17 linioj en Bjalistoko la vetur-

antoj povis lerni diversajn vortojn kaj frazojn en

Esperanto. Aldone al reklamŝildoj super la fenes-

troj, esperantaj frazoj aperis ankaŭ sur televida

ekrano plej antaŭe en la buso.

La 21an de julio, la urbestro de Bjalistoko, Tade-

wska, n-ro 19. La Centro Zamenhof - kiu estas fi-

lio de Bjalistoka Kulturcentro - gvidos la agadon,

prezentanta la multkulturan karakteron de la urbo

kaj la popularigadon de L. Zamenhof. Oni antaŭ-

vidas, ke la Centro prezentados la konstantan

ekspozicion, organizos la portempajn ekspozi-

ciojn, gvidos la edukan aktivadon, okazigos semi-

nariojn, prezentaĵojn kaj ekzercadojn.

La Universalaj Kongresoj de Esperanto ofte altiras

la atenton de la amaskomunikiloj en la urboj, ĉi

estis okazintaj ne malpli ol 14 kunsidoj, iuj el ili

samtempaj, de diversaj fakoj, komitatoj, organiz-

aĵoj… Laŭlonge de la dimanĉo estis multenombraj

aktoj: religiaj servoj, spektakloj, kunvenoj, prele-

goj, komuna fotado… Simila intensa programo

estis dum la ceteraj kongrestagoj. Ne eblas priskri-

bi ĉiujn aktojn samkiel ne eblis al la kongresanoj

ĉeesti ĉiujn ĉar samtempe okazis kelkaj el ili. Ni

priraportos nur iujn el ili.

Ĵaŭde vespere granda grupo de kongresanoj estis

invitita al oficiala akcepto en la impona palaco

Branicki. Tie dum la kongreso estis montrata vasta

ekspozicio pri la familio Zamenhof. La akcepton

hof kie troviĝas moderna ekspozicio pri la urbo

Bjalistoko en la epoko de L. L. Zamenhof. La

prezidanto de UEA en sia parolado rakontis pri sia

junaĝa konatiĝo kun la verkoj de polaj eminent-

uloj, kaj aparte menciis la verkon Sinjoro Tadeo

de Adam Mickiewicz, kun kiu li povis konatiĝi

pere de la klasika esperantlingva traduko de Anto-

ni Grabowski. Laŭ lia analizo, Sinjoro Tadeo te-

mas ne nur pri la konkretaj historiaj okazaĵoj en

Pollando lige kun la Napoleonaj militoj, sed ankaŭ

festmanĝaĵoj.

Inter la fakaj kunsidoj de la kongreso, estis tiu de

TEJA (Tutmonda Esperantista Ĵurnalista Asocio).

La plej debatiga temo de tiu ĵurnalista kunsido

dum la Bjalistoka Universala Kongreso estis re-

zolucio pri nova litova leĝo, kiu povas severe lim-

igi la liberecon de la amaskomunikiloj. Post ŝtor-

ma diskuto, la ĉeestantoj post voĉdono donis sian

aprobon al la rezolucio proponita de vicprezid-

anto Kalle Kniivilä. Unuanime oni aprobis propo-

"poezio". Lena Karpunina ricevis unuan premion

por sia eseo kun la titolo "Ni ne entombigu niajn

literaturajn trezorojn". En la kategorio "prozo"

unua premio ne estis aljuĝita, kvankam la kate-

gorion partoprenis 24 verkoj de 15 aŭtoroj.

En sia ferma parolado, fine de la Kongreso, Probal

Dasgupta parolis pri "la enuantoj" kaj "la super-

demokratoj", kiuj tuj post la kongresa fervoro ko-

mencas kritike recenzi la ĵusan aranĝon kaj ĉiujn

kongresojn, deklarante sin enuantaj aŭ pridubante

la brustojn, ho nia fratar’, por nova, pli vigla jam

kanto!". Jen lia interveno:

Karaj kongresanoj, Ni kune spertis emocian se-

majnon en la lulejo de la praesperantisto. Nun ni

venas al la fino de nia pilgrimo – de pilgrimo, dum

kiu la nepoj nin benis, ĉar ni pacience eltenis dum

pli ol jarcento. Vojaĝinte al la individua pasinteco

de unu homo, ni konkrete alfrontas la gigantajn

aktualajn taskojn de la homaro – en hodiaŭo, kies

intensaj interetnaj konfliktoj donas specifan urĝ-

Oficejo, urba administrejo bjalistoka, al la emi-

nentaj gastoj, al la postkulisaj ebligantoj - al tre

longa listo da kreditoroj ni sentas ŝuldon, dank-

emon, aplaŭdemon, gratulemon, kaj ni ja plene

donu nin al tiuj sentoj, kresĉendaj en festofina

jubilado.

Tiu intenseco en la esperantistaj sentoj, kiuj pintas

en la klimaksa semajno de la komunuma jaro, sti-

mulas ian reagon en nia cerbo. La poeto Mauro

Nervi prave skribis: ”Kie mi kaŝas miajn sonĝojn?

revizora prismo. En tiu humoro ni deklaras nin

enuantaj, aŭ ni pridubas la elekton de kongres-

landoj. Kaj la enuantoj kaj la superdemokratoj ne-

gativadas pri niaj kongresoj, kaj en la fervoro de

tiu severemo komplete ignoradas tiujn, kiuj argu-

mentas, ke ne estas serioze defendeblaj la juĝkrite-

rioj malantaŭ tiuj ĉiujaraj verdiktoj. Sendepende

de la pravoj kaj malpravoj en tiu prisekvinda de-

bato, mi volus sugesti, ke la postkongresa juĝemo

parte respegulas nian embarasiĝon pri nia dum-

rekonebla kiel vikipedia labormetodo), ne povas

stiri nian komunuman ĉaron sen la emocioj de ide-

alismo. La ideo, ke UK estus simple varo, kies

eble plej kuraĝigi kaj antaŭenigi la objektiviĝon

kaj profesiiĝon. (Mi havas la permeson de Dennis

Keefe kaj Zbigniew Galor publike skeptiki pri iliaj

manieroj skeptiki.) Eble ni nin komprenos pli bo-

ne, se ni ekvidos, ke nia idealismo estas hodiaŭ en

tiu sama pozicio, en kiu estis la demokratiemo en

la antikva socio en Grekujo. La antikvaj grekoj –

nomu ilin helenoj, se vi emas – kovis la demokra-

tion en la sino de tia sama hierarkio de mastroj kaj

sklavoj, kian ĉiuj tiutempaj socioj rigardis kiel

do estas danka al la rusimperia humo pro Zamen-

hof, pro Tolstoj, kaj finfine pro tiu alilanda disĉi-

plo de Tolstoj, kies bildo ornamas la monbiletojn

de Barato – Mahatma Gandhi. Simple dirite: kvan-

kam la mallumo ĉirkaŭas nin, tamen ne estas racie

perdi la fidon. Ni laboru kaj esperu. Por ke ni po-

vu racie fidi al la hodiaŭaj energioj, ni malpli be-

zonas la nostalgio pri la pasinteco, kaj pli bezonas

aktualan reinterpreton de nia zamenhofa heredaĵo.

Mi mem – eble ĉar mi foje persone portis saluton

la Ligo de Nacioj por la malkoloniigo de ĉiuj kla-

sike koloniigitaj landoj kaj post la serioza mem-

stariĝo de la orienteŭropaj landoj ekde 1989, la ĉe-

faj traktendaj konfliktoj ne plu temas pri absurda

mondmapo kun maljustaj imperilimoj aŭ ŝtatlimoj.

Hodiaŭ en ĉiuj socioj ni spertas konfliktojn inter

elito kaj popolo, inter viroj kaj virinoj, inter altaj

kaj malaltaj popoltavoloj, inter haŭtoj purpuraj kaj

bluaj kaj oranĝaj, inter delongaj loĝantoj kaj lasta-

tempaj enmigrintoj, do ĝenerale inter pli kaj mal-

kon kaj virinan respublikon per secesio de la virin-

aro. La demando estas, kiamaniere homoj kunek-

zistu kaj malgraŭ ĉio alparolu la maljustulojn, kun

de konversacio kun sia malamiko, kaj ke la pro-

cezo restos dolora kaj iom ĥaosa, ĉar la homa eks-

plodemo kaj eksplodigemo ne malaperos per ia tu-

ja magio, sed ke oni tamen trovos, ke per la serio-

za aŭskultado oni transformas sin, kaj per tio la

dialogadon, kaj per tio iom post iom la aliulon,

kvankam dum multaj jaroj la pliboniĝantaj eksplu-

atantoj tamen dolorige plu suferigados siajn vikti-

mojn pro enostiĝinta kutimo tion fari. Mi tial volas

proponi al vi, ke surbaze de tiu zamenhofa-gand-

plemento. En 2010 UEA devos formuli kaj adopti

novan strategian laborplanon por la jardeko 2011-

2020. Mi ĵus kuncerbumis kun vi pri kelkaj ele-

mentoj de tio, kion povas kontribui al ĝi la jubilea

pilgrima etoso de la bjalistoka kongreso. Mi de-

nove dankas, en la nomo de ĉiuj pilgrimantoj, al

tiuj, kiuj nin gvidis tra kaj gastigis dum ĉi tiu uni-

ka sperto. Tre koran dankon – el niaj koroj, kiuj

lernis nove kori en tiu ĉi urbo, kie oni trafis disŝuti

la kongresan magion tra la kvartaloj, tra la aero,

moj el 63 landoj en la jaro de la 150a datreveno de

la naskiĝo de la kreinto de Esperanto, Lazar Lud-

wik Zamenhof, kaj samtempe en la Internacia Jaro

de Akordiĝo proklamita de Unuiĝintaj Nacioj, dis-

kutinte la kongresan temon “Krei pacan ponton

inter la popoloj: Zamenhof hodiaŭ”, kaj studinte

kun aparta atento la vivon kaj verkojn de Zamen-

hof, notinte la fakton, ke la urbo kaj regiono de

Bjalistoko pli kaj pli rekonas la escepte gravan ro-

lon, kiun Zamenhof ludis kaj daŭre ludas kiel

la urbaj aŭtoritatoj de Bjalistoko, kaj en propono,

ke la Bjalistoka Universitato ricevu la nomon

Zamenhof; memorigante, ke okaze de la 100a

akordiĝo, tiel esenca en mondo kiun dividas mal-

akordoj pro antaŭjuĝoj kaj manko de toleremo,

konstatas, ke

1. Per la internacia lingvo Esperanto, Zamenhof

kreis unike efikan ilon de internacia komunikado

sur neŭtrala bazo, sen favori unu popolon super

alia, kaj sen favori unu etnan lingvon super alia,

kaj ke tra pli ol 120 jaroj da uzado Esperanto pru-

vis sian taŭgecon kiel internacia lingvo plene

adaptebla kaj adaptita al ĉiuj komunikaj bezonoj.

3. Tion farante, Zamenhof ankaŭ rekonis, ke util-

igo de neŭtrala lingvo en la internaciaj rilatoj hel-

pus konservi lokajn kaj regionajn lingvojn kaj kul-

turojn kaj la identecon de ties komunumoj.

4. Zamenhof ankaŭ signife kontribuis, per siaj ver-

koj kaj agoj, al klopodoj forigi la malamikecon

inter la anoj de la diversaj religioj, al forigo de ra-

saj antaŭjuĝoj, kaj al rifuzo de milito kiel akcept-

ebla maniero solvi disputojn – valoroj same gravaj

en la nuna epoko kiel en la epoko de Zamenhof.

kiu Esperanto povas ludi kaj jam ludas unikan

rolon.

7. Interkompreniĝo estas esenca paŝo al tiu pro-

funda kaj daŭra akordiĝo, kiu estas la celata idealo

de la Internacia Jaro de Akordiĝo.

8. Akordiĝo eblas nur en situacio, en kiu lingvaj

diferencoj ne formas baron al egaleca dialogo.

9. En tiu senco Esperanto estas unike taŭga kiel

bazo por daŭra akordiĝo, kaj Universala Esper-

anto-Asocio, per sia atento ankaŭ al moralaj valo-