16
La 5a U.E. Kongreso de Esperanto, okazinta en
Barcelono, en kiuj partoprenis la iniciatinto de Es-
peranto L.L. Zamenhof, troviĝis ĝuste meze de la
favora tajdo por nia movado. Post ĝi okazis pluaj
4 universalaj kongresoj. Dum la 5 jaroj ekde la 5a
U.E. Kongreso ĝis la jaro 1914 la esperantista afe-
ro plu antaŭenmarŝis de loko al loko per flugiloj
de facila vento, laŭ la optimisma esprimo de Za-
menhof en la himno “La Espero”, kiun li mem
komponis.
Tiuj kvin jaroj estis la unuaj de la vivo de Astura
Esperanta Asocio. Ĝia tiama membraro estis,
proksimume, trideko da samideanoj, sed neniu
samideanino laŭ nia scio. En tiu epoko, ĉefe en nia
lando, la virinoj intervenis tre malmulte aŭ pres-
kaŭ neniom en publikaj, sociaj, asociaj… aferoj.
Plejparto el la inoj kiuj aperas en la E-kongresaj
fotoj, tiam (kaj ankaŭ en la nuntempo), estas edz-
inoj de esperantistoj, ne esperantistinoj ili mem.
Tiurilate estas speciale menciinda tio ke en la jaro
1911 estis fondita en
Hispanio Virina Esper-
antista Asocio. Fakte,
la interveno de inoj en
politiko kaj ceteraj pu-
blikaj aferoj, ankaŭ Es-
peranto, komencis tiam
kaj pliiĝis laŭlonge de la
sekvaj jardekoj. La ag-
ado de la Esperanta asocio de nia urbo estis or-
ganizi kursojn de Esperanto kaj uzadi la presor-
ganon de la Katolika Centro, en kiu la E-grupo
estis enkadrigita. Tiu presorgano nomiĝis El Prin-
cipado (La Princlando) kaj AEA. kutime plenigis
du paĝojn de ĉiu numero de la bulteno, parte en
Esperanto.
En Hispanio, pro la ega sukceso de la kongreso en
Barcelono, plu progresis la esperantista movado.
En la jaro 1910 fondiĝis Kataluna Esperanto-
Federacio, kiu organizis sian unuan kongreson
tiujare, kaj en Kadizo estis fondita la bulteno
“Gazeto Andaluzia”: estis E-kursoj en kelkaj pro-
vincaj ĉefurboj de la Andaluzia regiono, same kiel
en multaj aliaj lokoj de la hispana geografio.
La universala kongreso de la jaro 1910 okazis en
Vaŝingtono. Samkiel en la antaŭaj U.E.-kongresoj,
ankaŭ ĉi-foje Zamenhof estis bone akceptita de la
gastiga lando. La usonanoj ricevis la E-Majstron
kun simpatio kaj intereso. Sendis al ĉi tiu kongre-
so oficialajn reprezentatojn ne malpli ol 22 landoj.
Tiujare oni publikigis en Hispanio ses esperant-
lingvajn revuojn (pli ol nuntempe), sed la bulteno
LA SUNO HISPANA, kiun oni publikigis ekde la
jaro 1904, ĉesis publikiĝi en 1910 por reaperi ko-
mence de 1913. Ankaŭ estis eldonitaj kelkaj E-
libroj, kiuj, se iuj el ili temis pri Esperanto mem
(vortaroj, gramatikoj…) tamen estis ankaŭ aliaj
kiuj uzis Esperanton por pritemi aliajn aferojn.
Alia hispana novaĵo de nia E-movado tiujare estis
la fondiĝo de Esperantista Militista Asocio kies
honoran prezidantecon akceptis la Reĝo Alfonso
la 13a. Li deklaris ke li iome lernis la internacian
lingvon kaj kapablis legi kaj traduki el ĝi. En la
jaro 1911 estis en nia lando oficiala permeso por
instrui Esperanton en la lernejoj. Ankaŭ tiurilate la
E-afero estis tiam pli favora ol nuntempe; eviden-
tas ke ĉiuj informoj pri la situacio de Esperanto en
tiu periodo temis pri kreskado kaj progresado de la
movado kaj ties influo sur la socio. Kiel ni vidos
laŭlonge de ĉi tiu historio, post la jaro 1914 ne-
niam plu estis tiel favo-
raj kondiĉoj por la dis-
vastiĝo de la internacia
lingvo.
En 1911 la universala
kongreso estis en Ant-
verpeno (Belgujo) kun
simila sukceso kaj socia
resono kiel la antaŭaj.
En nia lando plu progresadis la E-movado, kreskis
la nombro da esperantistoj. La Zaragoza E-asocio
“Frateco”, kiu estis fondita antaŭ kelkaj jaroj,
nombris tiam 136 membrojn. En la urbo Taragono
okazis la Dua Kataluna Kongreso de Esperanto.
Kadre de la katalunaj E-kongresoj okazadis la t.n.
“Floraj Ludoj”, t.e. konkursoj pri poezia verkado,
kompreneble en Esperanto.
Alia signo de la vigleco de la esperantista movado
en Hispanio estis la fondiĝo de pliaj E-grupoj: es-
tas scio pri almenaŭ 12 novaj esperantistaj rondoj
en diversaj lokoj en la lando en tiu ĵaro 1911, sed
ĉefe interesas al ni tio ke unu el tiuj grupoj estis
kreita en nia propra urbo, Ĥiĥono (Gijón). En la
Laborista Ateneo de tiu ĉi urbo oni fondis esper-
antistan grupon, impulsata de entuziasmaj kaj tre
kapablaj samideanoj: Alfredo Villa, Juan Fernán-
dez, Francisco Fraga kaj Eduardo de Castro. Tiu
grupo rapide akiris singularan gravecon en la ur-
bo. Do, de tiam ekzistis du esperantistaj rondoj en
Asturio kaj ambaŭ havis sian sidejon en nia urbo.
Kongresanaro en Vaŝingtono (1910)
p
p
p
e
e
e
r
r
r
f
f
f
l
l
l
u
u
u
g
g
g
i
i
i
l
l
l
o
o
o
j
j
j
d
d
d
e
e
e
f
f
f
a
a
a
c
c
c
i
i
i
l
l
l
a
a
a
v
v
v
e
e
e
n
n
n
t
t
t
o
o
o
17
Tiu F.Fraga estis ĉeestinta la E-kongreson en Bar-
celono; ni menciis tion ke li salutis la kongresan-
aron kiel reprezentanto de la astura lingvo. Pri Al-
fredo Villa menciindas ke li estas la aŭtoro de unu
el la kvar esperantlingvaj versioj de la himno de
Asturio. Ĉiujn kvar versiojn oni povas vidi en la
interreta paĝo de nia Asocio, konkrete en la sub-
paĝo kies adreso de aliro estas:
http://carleos.epv.uniovi.es/~faustino/asturias/asturland.html
La fakto ke tiam ekzistis du E-grupoj en urbo kiel
Ĥiĥono, kiu ne estis granda (hodiaŭ estas multe pli
granda kaj havas nur unu grupon, cetere sufiĉe
malforta) estis signo de la vigleco kiun havis en
tiu epoko la esperantista movado, sed estis signo
ankaŭ de priideologiaj diferencoj, kiuj tiam gravis
pli ol nuntempe. Ja, la anoj de Astura Esperanta
Asocio, kreita du jarojn
antaŭe, apartenis al la
Katolika Centro, kies
ideologio estis religi-
ema, burĝklasa, politike
dekstra aŭ centr-dekstra,
dum la nova grupo, en-
kadrigita en la Labor-
ista Ateneo, sin tenis la-
ike, laboristklase kaj po-
litike maldekstre. Sed
spite al tiuj diferencoj,
oni povas diri ke la
membroj de ambaŭ gru-
poj estis progresemaj
kaj tre fervoraj aktivuloj
de la esperantismo kaj
ties interna ideo.
En la jaro 1912 senhalte
progresadis la hispana
esperanta movado. Inter
la hispanaj E-grupoj el-
staris “Frateco” de Za-
ragozo, subgvide de la
prestiĝa advokato Emilio Gastón. En Sabadell oni
festis la 25-jaran jubileon de la naskiĝo de Es-
peranto per la inaŭguro de strato dediĉita al D-ro
Zamenhof. Hodiaŭ ekzistas en la mondo multaj
stratoj kiuj portas la nomon de la fondinto de Es-
peranto, sed tiu de Sabadell eble estis la unua el
ĉiuj ili. La 8a universala E-kongreso estis en Kra-
kovo (Polujo). La tiama parolado de Zamenhof fi-
nis per jenaj vortoj: kio estas la esenco de la es-
perantista ideo kaj al kia estonteco alkondukos
iam la homaron al interkompreniĝado sur ne-
ŭtrale-homa, sengenta lingva fundamento, tion
ni ĉiuj sentas tre bone, kvankam ne ĉiuj en tute
egala formo kaj grado. Ni donu do hodiaŭ plen-
an regadon al tiu silenta sed solena kaj profunda
sento kaj ne profanu ĝin per teoriaj klarigoj.
La tria kataluna esperanta kongreso de tiu jaro
okazis en Tarrasa; organizis ĝin la grupo “Lumon”
de tiu urbo. Kiel kutime, kadre de tiu kongreso
estis la beletra konkurso “Floraj Ludoj”.
La Analoj registras por tiu jaro 1912 la kreadon
de nur unu nova esperantista grupo en nia lando,
Ĝi nomiĝis Blindula Esperanta Grupo, kaj, jen
surprizo: tiu grupo estis en nia urbo. Jen la teksto
de la informo pri ĝi en la Analoj:
Ĉ
Ĉ
e
e
L
L
a
a
b
b
o
o
r
r
i
i
s
s
t
t
a
a
A
A
t
t
e
e
n
n
e
e
o
o
d
d
e
e
G
G
i
i
j
j
ó
ó
n
n
,
,
o
o
n
n
i
i
f
f
o
o
n
n
d
d
i
i
s
s
ĉ
ĉ
i
i
-
-
j
j
a
a
r
r
e
e
B
B
l
l
i
i
n
n
d
d
u
u
l
l
a
a
n
n
E
E
s
s
p
p
e
e
r
r
a
a
n
n
t
t
i
i
s
s
t
t
a
a
n
n
G
G
r
r
u
u
p
p
o
o
n
n
,
,
p
p
r
r
o
o
b
b
a
a
b
b
l
l
e
e
l
l
a
a
u
u
n
n
u
u
a
a
a
a
ŭ
ŭ
u
u
n
n
u
u
e
e
l
l
l
l
a
a
u
u
n
n
u
u
a
a
j
j
e
e
n
n
l
l
a
a
m
m
o
o
n
n
d
d
o
o
k
k
u
u
n
n
t
t
i
i
u
u
s
s
p
p
e
e
c
c
i
i
f
f
a
a
k
k
a
a
r
r
a
a
k
k
t
t
e
e
r
r
o
o
.
.
Ĝ
Ĝ
i
i
a
a
P
P
r
r
e
e
-
-
z
z
i
i
d
d
a
a
n
n
t
t
o
o
e
e
s
s
t
t
i
i
s
s
S
S
-
-
r
r
o
o
M
M
a
a
n
n
u
u
e
e
l
l
B
B
l
l
a
a
n
n
c
c
o
o
C
C
h
h
i
i
c
c
o
o
,
,
k
k
i
i
u
u
b
b
a
a
l
l
d
d
a
a
ŭ
ŭ
a
a
k
k
i
i
r
r
i
i
s
s
g
g
r
r
a
a
n
n
d
d
a
a
n
n
p
p
r
r
e
e
s
s
t
t
i
i
ĝ
ĝ
o
o
n
n
ĉ
ĉ
a
a
r
r
ĝ
ĝ
i
i
m
m
u
u
l
l
t
t
e
e
a
a
k
k
t
t
i
i
v
v
i
i
s
s
.
Ankaŭ la jaro 1913 estis
profitdona por la esper-
anta movado je ĉiu ni-
velo, kaj enlanda kaj in-
ternacia. Reaperis la re-
vuo LA SUNO HISPA-
NA post plurjara ĉeso
kaj okazis en Ĝirona la
4a kongreso de Katalu-
na Esperanto-Federacio.
La Universala Kongreso
de Esperanto de tiu jaro
okazis en Berno de la
24a al la 31a de aŭgus-
to. Ĉeestis ĝin hispana
delegacio gvidita de ka-
pitano Perogordo kiel
reprezentanto de la Re-
ĝo. Tie oni prenis la de-
cidon ke la kongreso de
la sekva jaro okazu en
Parizo.
Inter la novaj E-grupoj
de nia lando indas mencii tiun fonditan en Melilla
jam en la monato januaro.
La jaro 1914 komencis sub tiel bonaj aŭspicioj por
Esperanto kiel la antaŭaj. La 28-29an de junio
okazis en Sant Feliu de Guixols la kvina kongreso
de Kataluna Esperanta Federacio kun siaj kutimaj
“Floraj Ludoj”.
Komence de la monato aŭgusto la stratoj de Parizo
varmis je esperantistoj venintaj tien por ĉeesti la
dekan universalan kongreson de Esperanto. La 2an
de aŭgusto en la kongresejo oni metis afiŝon ko-
munikante al la miloj da kongresontoj la neokaz-
igon de la kongreso: okazis katastrofo: estis ko-
menciĝinta la UNUA MONDMILITO.
Kongresanaro en Antverpeno (1911)
Zamenhof kaj edzino kun esp-istoj en Bad-Kissingen
