14
La dispono de la Dresdena U.E. Kongreso organi-
zi por la jaro 1909 universalan kongreson de Espe-
ranto en Barcelono mobilizis la geesperantistojn
de nia lando por la organizado de la evento kun la
celo ke ĝi estu kiel eble plej brila. Ankaŭ la aŭto-
ritatoj de la urbo alprenis la respondecon dece gas-
ti la esperantistajn gekongresanojn el la tuta mon-
do. La urbestro de Barcelono disponis ke la Urba
gvardio lernu Esperanton. La firmo Hispano Films
promesis filmi la Barcelonan kongreson, kio estus
bonega ŝanco por la postkongresa propagando pri
Esperanto.
Dume plu estis en
la lando kursoj pri
la internacia ling-
vo organizitaj de
la jam ekzistantaj
E-grupoj kaj estis
kreitaj, antaŭ kaj
post la kongreso,
pliaj E-grupoj kaj
societoj, inter ili
iu Virina Esper-
anta Grupo. Sed
pli grave por nia historio estas tio ke la 4an de
junio de tiu jaro oficiale naskiĝis Astura
Esperanta Asocio.
La longa tempo pasinta de tiam kaj la agitata vivo
de tiu organizaĵo igis ke ne eblis konservi en nia
arkivo dokumentaron de la komenca etapo de la
grupo kaj akton de ties fondiĝo. Pri tiu grava oka-
zintaĵo nun ni disponas nur je la informo provizita
de la verko Analoj de la esperanta movado en
Hispanujo. En ĉi tiu paĝo ni prezentas bildon de
eltranĉaĵo de la 43a paĝo de tiu libro, en kiu oni
raportas pri la fondiĝo de la ĥiĥona E-grupo. Ĝi
informas nin ke tiu esperantista rondo funkciis en
la ejo kaj kiel sekcio de alia organizaĵo, konkrete
la Katolika Centro. La unua prezidanto de Astura
Esperanta Asocio estis Francisco Menéndez Rúa.
Ni ne scias kiam, kie kaj kiel esperantiĝis la unuaj
membroj de tiu unua E-grupo de Asturio. Dub-
indas ke iu(j) el ili partoprenus en iu(j) el la kvar
ĝistiamaj universalaj kongresoj de Esperanto, sed
ŝajnas ke en tiu jaro 1909 almenaŭ du membroj de
AEA partoprenis en la Kongreso de Barcelono
okazinta malmultajn monatojn post la fondiĝo de
la grupo. La numero 70a de la gazeto LA SUNO
HISPANA, kiu raportis pri la 5a Kongreso uni-
versala, prezentas
liston de la deleg-
itoj kiuj salutis la
kongresanaron kaj
inter ili aperas la
nomo (Sro Fraga)
de iu asturiano,
sed li ne aperas
kiel membro aŭ
delegito de AEA
sed de la astura
lingvo.
Temante pri la kongreso en Barcelono indas diri
ke ĝi estis eĉ pli brila ol la kvar antaŭaj universalaj
kongresoj. Tralegante la priskribon de la kongresaj
sesioj kaj de la intervenoj de Zamenhof, kiujn
detale transskribas la menciita verko Analoj de la
esperanta movado en Hispanujo kaj de la nume-
roj de LA SUNO HISPANA de la lastaj monatoj
de 1909, oni povas percepti ke la Majstro kaj ĝe-
nerale la tuta ĉeestantaro troviĝis en stato de gran-
da eŭforio, kvazaŭ ekstazo. Ĉio ŝajnis indiki ke la
popolo kaj ties aŭtoritatoj bone akceptadis Espe-
ranton kaj ke la afero antaŭeniradis “per flugiloj
de facila vento”. Fakte, tiu facila vento kaj bona
A
A
A
P
P
P
O
O
O
T
T
T
E
E
E
O
O
O
Z
Z
Z
O
O
O
E
E
E
N
N
N
B
B
B
A
A
A
R
R
R
C
C
C
E
E
E
L
L
L
O
O
O
N
N
N
O
O
O
Eltranĉaĵo de Analoj de la esperanta movado en Hispanujo
15
etoso estis preskaŭ konstanta elemento de la unua
etapo de la Esperanta movado, t.e. ĝis la jaro
1914, kiam komenciĝis la Unua Mondmilito.
La tiama reĝo de Hispanio, Alfonso la 13a, avo de
la nuna monarĥo de nia lando, akceptis prezidi la
patronecon de la kongreso. La registaroj de Belg-
ujo, Meksikio, Norvegujo kaj Usono sendis repre-
zentantojn al tiu esperantista evento de Barcelono.
La urbestro de tiu urbo donacis gravan mon-
sumon, kaj la Rektoro de la Universitato permesis
uzi la palacojn de tiu institucio por la kongresaj
sesioj. Post la alveno de Zamenhof al Barcelono,
la 4an de septembro, li vizitis la aŭtoritatulojn de
la urbo akompanata de la Loka Kongresa Komita-
to kaj iuj akademianoj. La sekvantaro okupis kvar
veturilojn kiujn gvidis rajdantaj urbogardistoj, kaj
dum la irado tra la stratoj ili estis simpatie salut-
ataj de multenombraj gecivitanoj. La gekongres-
anoj, kaj landaj kaj eksterlandaj, spertis grandan
ĝojon kaj iluzion.
La kongreso daŭris dum la tagoj 5a al 11a de sep-
tembro en festa etoso. Esperantaj flagoj ornamis
multajn balkonojn en la urbo. En la esperantista
meso de la dimanĉon, 5an de septembro, la predi-
kanta pastro Richardson benis la esperantistaron
nome de la Papo. Dum la kongresaj tagoj abundis
la signoj de socia akcepto de la esperantismo. Ni
citas jenan paragrafon de la Analoj:
Se dimanĉo aperis multaj balkonoj ornamitaj de tapetoj kaj
Esperantaj flagoj, lundo, la tuta Barcelono estis plene es-
perantigita. Tia estis la impreso de partopreninto en tiu kon-
greso, kaj iu aldonis: kafejoj, tramveturiloj, balkonoj, vend-
ejoj, ĉie oni vidis Esperantaĵojn, ĉie oni kantetis nian him-
non, la utopio pri Esperantujo fariĝis realo en tiuj kongres-
tagoj, ĉar Esperanto vere sinjoris la urbon, malofte oni povis
konstati tiom da fervoro kaj entuziasmo surstrate…
Zamenhof prezidis la kongresajn sesiojn kaj siaj
tiamaj diskursoj esprimis optimismon kaj fidon pri
la estonteco. Fine de la kongreso, Ricardo Codor-
niu, la patro de la hispana esperantismo, komuni-
kis ke la Reĝo de Hispanio nomis Doktoron Za-
menhof Komandoro de la ordeno de Izabela la Ka-
tolika. Eble la Majstro Zamenhof travivis tiam la
plej feliĉajn tagojn de sia vivo. Li povis pensi ke
alvenis la tago de lia triumfo, la venko de la uto-
pio. Tiu protokola ordeno, kiun li ricevis, povis
ŝajni signo de historia revanĉo aŭ kompenso:
Izabela la Katolika estis reĝino kiu, antaŭ kelkaj
jarcentoj, elpelis la judojn el Hispanio, kaj jen
tiam, judo triumfe akceptata en la lando ricevas la
honoron de Komandoro de ŝia ordeno.
Post la barcelonaj kongrestagoj estis kelktaga
postkongresa ekskurso al Valencio. Tie la popola
simpatio al Esperanto kaj ties kreinto estis eĉ pli
varma ol en Barcelono. Recitante la Analoj-n:
Je la emocia momento de la eniro de la trajno en la staci-
domon tondra entuziasma aplaŭdado sonis, dum la urba
muzikbando ludis “la Espero”-n kiun ĥore kantis la alven-
intoj kun la atendintoj… Dum la marŝado de la veturiloj tra
la Valenciaj stratoj, la publiko varme aplaŭdadis, multaj per-
sonoj sin elŝovis el la balkonoj por vidi la eminentan invit-
iton, kaj, kiam la veturilo de Zamenhof trafis la hotelon Pa-
lace kie devis loĝi la aspekto de strato Paz kaj la publik-
aklamoj estis vere imponaj. Nia Majstro eniris en la hotelon
sed la aplaŭdoj tute ne ĉesis, kio devigis lin sin montri al la
publiko en la balkono por danki tiel grandajn pruvojn de
simpatio kaj akcepti ankoraŭ novajn aklamojn.
Vere, Zamenhof povis pensi ke alvenis la Tempo
de la Mesio, kiam malaperos ĉiu homa kontraŭ-
diro kaj regos feliĉo. Sed konvenas klarigi ke en
tiu esperantista optimismo estis multe da subjekt-
ivismo. La realo estis multe pli akra ol montris tiuj
brilaj tagoj. Hispanio estis tre malriĉa, preskaŭ du-
onfeŭda lando kiu, krome, tiam havis koloniis-
man militon en Maroko. Ĝuste du monatojn antaŭ
la kongreso en Barcelono, en tiu sama urbo estis
perforta revolucio kontraŭ la milito, la Reĝo kaj la
burĝaro, la t.n. “Tragika Semajno”, kiu endanĝer-
igis la okazadon de la kongreso.
Fotoj de la universala kon-
greso de Esperanto en Bar-
celono, en 1909, kun la ĉe-
esto de Zamenhof.
