9
Plej ŝokanta fenomeno kaŭzita de la tutmondiĝo
estas ke la firmaoj tiel facile povas translokiĝi,
tio estas, forlasi landon por ekloĝi en aliaj kie ili
trovas pli bonajn kondiĉojn por pligrandigi siajn
profitojn. Serĉi pli favorajn teritoriojn por inves-
ti estis logika konstanto en la etendiĝa dinamiko
kapitalisma kaj jen tio pliigis senĉese la direktan
investadon eksterlanden en preskaŭ ĉiu freŝa
historiepoko. Sed tiun procezon oni plenumis
tradicie kreante kopiojn proksimume ĝustajn de
la antaŭa agado en la novaj spacoj, kio ne ĉiam
okazigis, tial, forlasi la agadon ĝis tiam plen-
umatan en la originaj lokoj.
En la lastaj jaroj, tamen, pli ĝuste okazas tio, ke
la firmaoj fermas parte aŭ eĉ tute siajn fabrikojn
kaj agadojn en iu loko por translokiĝi al aliaj kie
ili trovos pli favorajn negocajn kondiĉojn.
La empiria analizo de la firmatranslokiĝo klare
montras ke estas tre klaraj motivoj kaŭzantaj ĝin
kiuj limiĝas al la eblo trovi pli malaltajn kos-
tojn, ĉefe laborajn, kaj ankaŭ pli favoran etoson
por amasigaj ekonomioj, tio estas, ŝparo de ri-
medoj pro koncentriĝo de agadoj en difinita te-
ritorio.
Pri ĝiaj avantaĝoj kaj malavantaĝoj
La ekonomika teorio kutime konsideras la trans-
lokigon kiel simplan aŭ rektan esprimon de la
movlibero de faktoroj kaj kapitalo al kiu oni ten-
dencas, aŭ kiun oni klopodas trudi, pro la avan-
taĝoj kiujn supozeble ĝi kunportas je mezlonga
kaj longa perspektivo.
Tio estas tiel ĉar supozeble pro perdi la laborojn
plej simplajn kaj kun plej granda ŝarĝo de pri-
maraj kostoj, la teritorioj el kiuj ili eliras havos
kiel nuran alternativon necese tendenci special-
iĝi pri aliaj kapablaj generi post longe pli gran-
dan valoron kaj konkurencan avantaĝon. Kaj,
krome, ĉar oni supozas ke, kun la paso de la
tempo, la konsumantoj de la spaco de kie eliris
la laboro povos profiti de la produktoj antaŭe tie
akirataj kontraŭ pli malgranda prezo. Avantaĝoj
kiuj, aldonitaj al tiuj kiujn ricevas la teritorio ri-
cevinta la translokiĝintaj laboroj, implicas netan
kreskon de bonstato laŭ tutmonda skalo je mez-
longa kaj longa perspektivo.
Tiu estas la teoria pravigo ebliganta, ĉefe al la
grandaj firmagvidantoj kaj al iliaj politikaj re-
prezentantoj, aserti ke la translokiĝo estas pozi-
tiva fenomeno kiun oni stimulu por atingi ke la
produktado estu "malpli kosta kaj pli konkur-
kapabla".
Konvenas scii tion ĉar pro tiuj motivoj, kaj kon-
traŭ tio, kion oni eble povus pensi, ne ĉiuj eko-
nomiaj subjektoj montras sin kontraŭaj al la
translokiĝo. La direktoro de unu hispana institu-
cio je la servo de tiaj interesoj, la Instituto pri
Ekonomikaj Studoj, rekomendis antaŭ tri jaroj
al la hispanaj firmaoj ke ili helpu sin per la
translokiĝo al landoj kun laborfortoj malpli kos-
taj, helpo "neevitebla", laŭ tiu institucio, por
"garantii la postvivadon" de la industrio je longa
perspektivo (El País, 2005.12.20).
La realeco kaj la propra konduto de la firmaoj
translokiĝintaj montras, tamen, ke tiuj analizoj
havas malmultan sciencan fundamenton.
Laŭ la analiza vidpunkto, por ke tiuj antaŭsupo-
zoj efektive eblu necesus akcepti ke estas ĝene-
raligitaj la merkatoj de perfekta konkuro kaj ke
estas reekvilibrigaj kaj rekompencaj meĥanis-
moj ebligantaj reasigni laŭ perfekte kompensa
maniero inter tiuj teritorioj la perdojn kaj profi-
tojn okazantajn en ili ĉiuj laŭ tre nesimetria ma-
niero. Ekzemple, ke en la interno de ĉiu teritorio
la profitintaj agantoj kompensus la malprofit-
intajn, ke la maldungitoj de la translokiĝintaj in-
dustrioj estus dungotaj en aliaj industrioj, ke la
laborantoj enspezus ĉiam laŭ siaj kapabloj kaj,
sekve, ke ili havus la saman salajron sendepen-
F
F
F
I
I
I
R
R
R
M
M
M
A
A
A
A
A
A
T
T
T
R
R
R
A
A
A
N
N
N
S
S
S
L
L
L
O
O
O
K
K
K
I
I
I
Ĝ
Ĝ
Ĝ
O
O
O
K
K
K
A
A
A
J
J
J
D
D
D
U
U
U
N
N
N
G
G
G
I
I
I
T
T
T
E
E
E
C
C
C
O
O
O
:
:
:
L
L
L
U
U
U
D
D
D
O
O
O
P
P
P
E
E
E
R
R
R
F
F
F
A
A
A
L
L
L
S
S
S
I
I
I
T
T
T
A
A
A
J
J
J
K
K
K
A
A
A
R
R
R
T
T
T
O
O
O
J
J
J
Verkis: Juan Torres López (www.juantorreslopez.com)
Tradukis: Carlos Enrique Carleos Artime
10
de de la loko kie ili estus dungitaj, aŭ ke ne es-
tus strukturaj kostoj pro la ŝanĝoj kuntrenitaj de
la translokiĝo.
Ne necesas esti ekonomika geniulo por kompre-
ni ke tiaj kondiĉoj eblus nur en tre esceptaj kon-
diĉoj. Kion efektive ni scias nun tutcerte, kvan-
kam ĝin ne volas aprobi kiuj defendas la sime-
trion kaj la privilegion per kiuj oni nuntempe
agas en la internaciaj merkatoj, estas ke por eviti
netajn perdojn de bonstato estas esence reguligi
kun granda lerto ĉiujn tiujn movojn kaj eviti ke
okazu kun tuta kaj senorda libero. Se oni ne re-
guligas ilin bone, kiel okazas nun, kiam la fir-
maoj agas laŭ sia volo serĉe de pli grandaj pro-
fitoj, okazas ja tre nesimetriaj situacioj, tutmon-
da kresko de neegaleco kaj tre drastaj perdoj de
bonstato en la lokoj el kie eliras la firmaoj, sen
ke la profitoj ricevitaj en la teritorioj al kie ili
iras, estu gravaj, nek kom-
pensu la damaĝon kaŭzita
de la translokiĝo. Pruvas
tion la fakto ke, kvankam
kreskinte multe la kvanto
de rekta investado en eks-
terlando ligita al translok-
iĝoj kaj irinta el la nordaj
landoj en la sudajn dum la
lastaj dudek jaroj, nun ĝi
plu reprezentas preskaŭ
saman proporcion (25%)
rilate al la monda tutaĵo,
kio signifas ke ĝi ne modifis la regulon de ne-
egaleca distribuo de la kapitalo.
Kelkaj firmagvidantoj konfesas, eble sen rimar-
ki ĝin, la negativajn sekvojn kiujn havas la efek-
tiva malobservo de tiuj teoriaj antaŭsupozoj li-
beralaj kiam klarege asertas ili ke la transokiĝoj
estas neeviteblaj se oni ne malpliigas la netajn
nivelojn de bonstato en la mondo. Tion klare
diris, ekzemple, la prezidanto de Daimler His-
panujo, Carlos Espinosa de los Monteros, kiu
antaŭ kelkaj semajnoj petis ke "la sociaj agantoj
rezignu `siajn nunajn bonstatajn poziciojn' kaj
adoptu poziciojn konformajn al la defioj de tut-
monda industrio" (El Economista 2008.4.27).
La falsitaj kartoj de la transnacia komerco
Kio efektive okazas ne estas ke la translokiĝoj
realiĝu, kiel oni volas argumenti, por atingi tut-
monde pozitivan kreskon de la efiko de la eko-
nomia sistemo. Eĉ malpli, tiun de la bonsta-
to. Ĝi estas alia afero.
Kio okazas estas ke la grandaj firmaoj atingis
starigi transnacian ne-sistemon kiu ebligas ilin
liberigi sin de iu ajn obstaklo por profiti de la
ekzisto de teritorioj kie estas riĉofontoj en kon-
diĉoj por havigi ilin per pli grandaj profitoj: jen
ĉar la labormerkatoj estas pli malreguligitaj, jen
ĉar estas malpli da obstakloj antaŭ la atencoj
kontraŭ la natura medio, pli fortaj registaroj aŭ
laborforto pli bone preparita kaj malpli bone pa-
gita. Kaj tio havigas al ili ne nur la avantaĝon iri
for, se fine ili bezonus ĝin, sed ankaŭ minaci por
krei pli favorajn kondiĉojn en la lokoj kie ili
estas.
Ne veras, ekzemple, ke ĉefe la grandaj firmaoj
translokiĝantaj tiel faras por postvivi, sed por
gajni multe pli. Spertintoj pri specifaj procezoj
translokiĝaj (kaj en Hispanujo freŝas dekoj da
ili), ni povis konstati multfoje ke la sama firmao
pretekstanta ĉi tie perdojn
por pravigi sian translok-
iĝon tamen ĝi obtenas mi-
lionajn profitojn se ansta-
taŭ rigardi ĝian "nacian"
rezultan kalkulon oni ana-
lizas, kiel necesas, la ĝene-
ralan de la grupo al kiu ĝi
apartenas. La kontista in-
ĝenierado, la fiskaj paradi-
zoj aŭ la t.n. transdonpre-
zoj (ebligantaj fakturi inter
la malsamaj komponantoj
de industria grupo tiel ke la rezultoj pozitivaj aŭ
negativaj aperu tie kie ĝi pli interesas) estas kel-
kaj el la multaj rimedoj kiujn nun havas la gran-
daj firmaoj por kaŝi sian veran profitadon kaj
povi pravigi la translokigojn.
Tiu libero nun preskaŭ ĝenerala estas la faktoro
finfine difinanta la nunan grandan povon de la
grandaj firmaoj. Efektive, la firmaa translokiĝo
ne estas danĝera kaj damaĝa por la bonstato pro
la specifa efiko kaŭzita de la detruo de centmiloj
da dungoj, sed ĉar ĝi estiĝas konstanta kaj rekta
minaco, ĉantaĝilo pezanta sur ĉiuj ceteraj la-
boristoj: se oni ne pretas akcepti pli postulantajn
laborkondiĉojn, pli moderajn salajraltigojn, pli
flekseblan labormerkaton, impostan moderigon
aŭ liberigi la komercajn labortempojn, inter aliaj
kondiĉoj, la firmaoj povus decidi iri alilo-
ken. Kaj ili rajtos foriri se ili volos. Estas mal-
facile, trovi pli decidan argumenton por trudi al
la laboristoj tiujn laborkondiĉojn. Kiel surprize
estas, ke iuj pensas ke tiel oni atingas tutmon-
dajn efikojn de kresko de la sociaj agado kaj
bonstato.
La translokiĝ-libero estas la faktoro de la ega
povo de la grandaj firmaoj. Fakte, ĝi ne estas
necesa. Sufiĉas ke ĝi restu kiel konstanta mi-
naco de detruo de centmiloj da laborpostenoj;
kiel ĉantaĝilo pezanta sur ĉiuj laboristoj.
